تحلیل توسعه پایدار شهرى در کلان شهر تهران از دیدگاه مخاطرات ژیومورفولوژیک (مطالعه موردى: منطقه یک شهردارى)

زمینه و هدف: یکى از مفاهیم اساسى در رویکردهاى پایدارى شهر، موضوع مطالعه مخاطرات طبیعى از قبیل ارزیابى عملکرد، پیش بینى رفتار مخاطره و مدیریت آن محسوب مى شود. امروزه مخاطرات طبیعى تهدیدهاى خود را بیشتر بر سایه شهرها و محیط هاى پرتراکم انسانى گسترانده و توسعه آن را بیش از پیش آسیب پذیر نموده است. این موضوع در کلان شهر بسیار متراکمى چون تهران و به ویژه در محیط دامنه اى منطقه یک تهران، نمود عینى دارد.روش: این پژوهش برآن است موضوع توسعه پایدار شهرى منطقه یک کلان شهر تهران را با رویکرد مخاطرات طبیعى، به ویژه مخاطرات ژیومورفولوژیک مورد ارزیابى قرار دهد. در این پژوهش ابتدا به کمک مطالعات کتابخانه اى اقدام به مفهوم سازى از ارزیابى، توسعه پایدار شهرى و مخاطرات طبیعى نمود، در گام بعدى به مطالعات میدانى اولیه به منظور شناخت جامع از وضعیت منطقه اقدام نمود و به کمک روش تصمیم گیرى تحلیل شبکه متناسب با اهداف تحقیق به تجزیه و تحلیل متغیرهاى پژوهش و پهنه بندى آن ها پرداخت و در نهایت ارزیابى توسعه پایدار شهرى بر اساس یافته ها تعریف و تبیین شد.یافته ها: این تحقیق پیرامون دو بخش اصلى طراحى شد. ابتدا موضوع پهنه بندى مخاطرات ژیومورفولوژیک به ویژه مسایل دامنه اى مورد واکاوى قرار گرفت و در گام بعد ارزیابى توسعه پایدار شهرى در چارچوب این دست مخاطرات صورت گرفت.نتایج: چنان که نتایج مطالعه از پهنه بندى مخاطرات و ارزیابى ها نشان داد، منطقه در خطرپذیرى بالاى 73/11 درصدى قرار دارد. مسایلى چون وزن ساخت و ساز شهرى و تشدید مخاطرات طبیعى (برنامه ریزى نادرست مسکن)، مسایل بافت هاى فرسوده شهرى در برابر مخاطرات طبیعى، شیب هاى غیر استاندارد و آسیب هاى آن و در نهایت آسیب پذیرى زمین لغزشى مناطق مسکونى نشان داد که باید در مدیریت کاربرى ها دقت بیشترى شود و به جایگزینى کاربرى هاى مسکونى به کاربرى هاى کم خطر پذیر نظیر فضاى سبز روى آورد.

Keywords:

شهر تهران , توسعه پایدار , مخاطرات , ژیومورفولوژى