مسجد تجلی گاه عرفان و تقدس در معماری اسلامی ایرانی

زیباترین نمود بندگی در درگاه الهی، نماز است و مسجد جلوه گاه این رابطه عاشقانه و عارفانه است. مساجد، برخلاف بعضی از پرستش گاه ها در ادیان مختلف، نه تنها دور از دسترس نیستند که عموما در دل بازارها و مجموعه های پر رفت و آمد بنا می شوند و با درهای باز و گشاده و بهره مندی از زیباترین نمودهای معماری و هنری هر دوره، پذیرای نمازگزاران هستند. مسجد به عنوان یک مکان مقدس که به صورت روزانه در آنجا به عبادت پرداخته می شود. نمودی از فضایی مقدس و معنوی است. همواره معماران در طول تاریخ از صدر اسلام تاکنون به انواع روش ها سعی نموده اند تا این مفهوم یعنی تقدس را به روش های گوناگون به مخاطب خویش که همانا نمازگزاران می باشند، القا نمایند. در اینجا برای بیان بعضی ابعاد معماری که نشان دهنده ابعاد گوناگون معنوی و مقدس می باشند، تا آنجا که ممکن است وجوه مختلف قدسی در طراحی و ساخت مسجد بیان گشته است. معماران مساجد چه در گذشته و چه در زمان حال همواره سعی داشته اند که در کنار ساختار و کالبد ظاهری مسجد به عنوان یک مکان به آن روح و تقدس بدهند. بنابراین معماران مسلمان با سعی و تلاش فراوان باذ استفاده از هندسه، نقوش ساده شده، گیاهی و نیز خوشنویسی و رنگ به بهترین صورت ممکن، مفاهیم مدنظر را به مخاطب منتقل نموده و در عین حال به فضای فیزیکی حال و هوای معنوی و ملکوتی بخشیده اند.

Keywords:

مسجد , عرفان , معماری قدسی , هندسه و نقوش