بررسی میزان دوز رسیده به لوبهای طرفی تیرویید در رادیوتراپی پستان و ارتباط آن با نوع فیلد رادیوتراپی و ابعاد بدن بیمار

رادیوتراپی سه بعدی پستان، ازمتداولترین تکنیک هایی است که در مراکز رادیوتراپی انجام می شود. یکی از مهمترین نکات کلیدی دررادیوتراپی سه بعدی پستان، رساندن حداکثر دوز یکنواخت به پستان و منطقه درناژ لنفاوی و به حداقل رساندن دوز دریافتی ارگانها و بافتهای سالم اطراف می باشد. تیرویید به دلیل نزدیکی زیاد به ناحیه فوق ترقوه(سوپراکلاو) مسلما در جریان رادیوتراپی پستان، مقداری اشعه دریافت می کند. هدف این مطالعه، بررسی میزان دوز رسیده به لوبهای طرفی تیرویید در رادیوتراپی پستان و ارتباط آن با نوع فیلد رادیوتراپی و ابعاد آن و ابعاد بدن بیمار می باشد. موادوروشها: در این مطالعه سی بیمار زن با سرطان پستان شرکت داشتند. از تمام بیماران بعد از گرفتن رضایتنامه، سی تی اسکن تشخیصی شبیه سازی در وضعیت درمانی گرفته شد. همگی کاندید رادیوتراپی پستان و رژیون لنفاوی بودند. ابتدا منطقه مورد نظر برای رادیوتراپی یا PTV توسط رادیشن انکولوژیست مشخص شد.در مرحله بعد توسط سرویس فیزیک و فیزیستها طراحی درمان سه بعدی با نرم افزار Eclipse روی PTV انجام شد. برای هر بیمار یک طراحی درمان شامل دو فیلد تانژانت مدیال و لترال و یک فیلد سوپراکلاو قدام تعیین شد. برای تعدادی از بیماران، شیلدحنجره و لوب همسوی تیرویید بر حسب تشخیص پزشک در فیلد سوپراکلاو تعبیه شد. بعد از تایید توسط پزشک(ردیشن انکولوژیست) درمان بیمار اجرا شد. برای اندازهگیری دوز دریافتی تیرویید، برای هر بیمار سه TLD استفاده شد. یک TLD روی لوب غیر همسو در تمام مدت درمان تانژانت و فیلد سوپراکلاو گذاشته شد. اما روی لوب همسو ی تیرویید، یکبار در طول مدت درمان فیلد تانژانت، یک TLD گذشته شد. سپس TLD برداشته شده و TLD دیگری روی همان نقطه در طی درمان فیلد سوپراکلاو گذاشته شد. برای بررسی تاثیر ابعاد بدن بیمار، فاصله از لبه فوقانی فیلد تانژانت و مرکز فیلد سوپراکلاو تا TLD قرار داده شده بر روی سطح تیرویید همسو برای هر بیمار بوسیله ی خط کش اندازه گیری شد. سپس دوز های محاسبه شده لوبهای تیرویید به دست آمده توسط TLD ها بررسی شد، همچنین ارتباط آنها با ابعاد فیلد سوپراکلاو و ابعاد بدن بیمار بررسی شد. یافتهها: نتایج نشان دادند که دوز رسیده به لوب همسوی تیرویید نسبت به لوب غیرهمسوی تیرویید، افزایش معناداری داشت (P<0.05). دوز دریافتی لوب تیرویید همسو از فیلد سوپراکلاویکولار نسبت به فیلد تانژانت به طور معنی داری بیشتر بود (P<0.05) ولی ارتباطی با طول و عرض فیلد سوپراکلاویکولارنشان نداد.در لوب همسوی تیرویید دوز دریافتی از فیلد تانژانت با فاصله عمودی از لبه فوقانی فیلد تانژانت ارتباط داشت و هرچه این فاصله بیشتر بود، دوز دریافتی کمتر می شد (P<0.05). علاوه بر این، دوز لوب همسوی تیرویید با شیلد تعبیه شده روی تیرویید و حنجره در فیلد سوپراکلاو، نسبت به موارد بدون شیلد بیشتر بود ولی این اختلاف معنادار نشد. همچنین، دوز رسیده به لوب همسو و غیرهمسوی تیرویید بیماران بلند قد، متوسط و کوتاه قد دارای تفاوت معنی داری نسبت به هم نبود.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد، در جریان رادیوتراپی پستان، دو لوب همسو و غیر همسوی تیرویید مقداری اشعه دریافت می کنند. بیشترین دوز دریافتی لوب همسوی تیرویید از فیلد سوپراکلاویکولار میباشد که نسبت به فیلد تانژانت بطور معنی داری بیشتر است که البته بسیار منطقی است چرا که در اکثر موارد داخل فیلدرادیوتراپی سوپراکلاویکولار قرار دارد. بیشترین دوز دریافتی تیرویید در جریان رادیوتراپی پستان از فیلد سوپراکلاویکولار است و با تعبیه کردن شیلد روی تیرویید و حنجره ممکن است بدلیل اشعه اسکاتر بیشتر شود. همچنین، هر چه فاصله لوب همسوی تیرویید از لبه فوقانی فیلد تانژانت بیشتر باشد،مثلا در موارد بلندتر بودن گردن بیماران، دوز دریافتی از فیلد تانژانت کمتر است.

Keywords:

رادیوتراپی پستان , دوز جذبی تیرویید , TLD