آزادی ریشه انسانیت مبنایی بر حقوق بشر (در نگاه ژان ژاک روسو)

در فلسفه و فرهنگ سیاسی کمتر واژهای به اندازه آزادی به بازی گرفته شده است. این درحالی است که جمعی از متفکران آزادی را به مفهوم رهایی از هرگونه قیدوبند دانستهاند و جمعی دیگر آنرا فرمانبرداری از عقل معنا کردهاند. انگار که رمز این همه اختلاف و ابهام در خود واژه آزادی نهفته باشد. ژان ژاک روسو متفکر قرن هجدهم از فیلسوفان معروف و به نام در بحث بیان مبانی فلسفی است. اگرچه روسو، از نخستین روشنگرانی است که مفهوم حقوق بشر را بطور مشخص بکار گرفت ولیکن او یک نظریه پرداز در رابطه با حاکمیت سیاسی بوده و مبنای فکری خود را بر پایه آزادی انسان استوار نموده است. آزادی از نظر روسو سرنوشت ویژه انسان است و از همینرو است که انسان را از منظر آزادی تعریف میکند، چنانکه می گوید: آزادی یکی از دارایی های اساسی انسان است صرف نظر کردن از آن به معنای صرف نظر کردن از تمام خصوصیت های انسانی خود، از حقوق بشر و حتی از وظیفه ها و مسیولیت اخلاقی خود است. بیتردید در این پژوهش در پی یافتن مبنایی براساس آزادی انسان برای تشکیل یک حکومت مبتنی بر فردیت برای انسان نخواهیم بود، بلکه سخن ما وجود مبنایی براساس آزادی در اعطای حقوقی برای انسان خواهد بود. بااینحال روسو درگذر انسان از وضع طبیعی به وضع مدنی، قرارداد اجتماعی را دستاوردی بر تحصیل آزادیهای مدنی و حقهای قانونی برای انسان میداند. بر این اساس او در این اثر سخن از حقهای بشری میکند که برمبنای آزادی انسان تحقق خواهد نمود.

Keywords:

مبنا , آزادی , انسان , حقوق بشر , حق