بررسی شواهد مربوط به گاو آپیس در دوره فراعنه پارسی سلسله بیست و هفتم مصر

شاهنشاهی هخامنشی، در طول حیات سیاسی خود، بر قسمت گسترده ای از جهان باستان با فرهنگها و آداب و رسوم گوناگون حکم راند. مصر بعنوان یکی از مهمترین سرزمینهای قلمرو هخامنشیان در دو برهه زمانی، بخش قابل توجهی از فرهنگ باستانی خود را به این شاهنشاهی نوین منتقل نمود. شاهنشاهان هخامنشی که در مصر بعنوان فراعنه سلسله بیست و هفتم و سی و یکم شناخته می شدند، رویکردهایی مشابه و گاه متفاوت نسبت به وضعیت فرهنگی مصر اتخاذ نمودند. نام مصر در دوره هخامنشی بیش از هرچیز با نام گاوی مقدس بنام آپیس پیوند خورده است. گاوی که این قداست را در طول چند صد سال حیات سیاسی سلسله های پادشاهی مصر با رویکردهای متفاوت حفظ کرد. گورستان سراپیوم سقاره در پیشگاه هرم زوسر، ده ها آپیس را در طول صدها سال در خود جای داده و جالب توجه آنکه همه با آداب و رسومی مشابه و در تابوتی کمابیش یکسان دفن شده اند. سنت باستانی تدفین آپیس در دوره سلسله بیست و هفتم مصر که از کمبوجیه تا داریوش دوم را دربرمیگیرد، یکی از پیچیده ترین موضوعات مطرح در محافل مصرشناسی است. شواهد پیرامون تدفین ها و سنت های مربوط به آپیس را هم در منابع مصری و هم در متون کلاسیک میتوان ردیابی کرد. اما یکی از سوالات مهم در این رابطه تناقضاتی است که بر اساس شواهد باستان شناختی و متون کلاسیک در موضوع تدفین و تقدیس آپیس در دوره هخامنشی وجود دارد. بررسی های نگارنده نشان داد که در طول تداوم حاکمیت هخامنشیان در مصر، لااقل در سلسله بیست و هفتم، احتمالا حداقل هفت گاو آپیس از دنیا رفته و در مراسم رسمی تحت حمایت شاهنشاهی تدفین شده اند. گاوهایی که هریک اتفاقات و وقایع خاصی را از سر گذرانده اند.

Keywords:

گاو آپیس , سراپیوم , کمبوجیه , داریوش , خشایارشا