روانشناسی فساد: اخلاق گرایی

فساد شناسی زیر مجموعه علوم انسانی است؛ رشته ای چند بعدی که بر مطالعات فساد تمرکز می کند و از مفاهیمی است که پس از کنوانسیون مبارزه با فساد ملل متحد به صورت جدی تر میان دانشگاهیان و کارشناسان مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است. هر چند قبل از آن هم اقتصاد دانان، سیاستمداران، جرم شناسان، جامعه شناسان، حقوقدانان، انسان شناسان و روانشناسان علاوه بر ذکر علل بروز فساد، قایل به نوع شناسی فساد شده اند؛ عوامل خطر فساد را شناسایی و نظریه های فساد، و راه های کاهش آن را در قالب استراتژی های پیشگیری از فساد که ترکیبی از اقدامات کنشی، واکنشی و پیشگیرانه است؛ پیشنهاد کرده اند. با این حال تنها اندک کشورهایی موفق به کاهش فساد با استفاده از ترویج بعد اخلاق گرایی شده اند. بدون تردید عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی، حقوقی، اجتماعی، روانی، اتخاذ یک رویکرد مناسب را در برابر این جرم سخت کرده و حاصلی جز سلب اعتماد عمومی، فقر و پایداری فساد در بر نخواهد داشت. ارتقاء بهبود کیفیت زندگی از اهداف پیشگیری از آسیب های فردی و اجتماعی هستند و این مهم جز با جمع دانش تجربی و پرداختن به متغیرهای زمینه ای علوم مختلف و عوامل فردی با استفاده از آموزش اخلاق ممکن نمی گردد. یک استراتژی پیشگیری از فساد، مستلزم درک و فهم زمینه ای و برنامه ریزی تعاملی است. این مقاله ضمن اشاره به تببینات علوم میان رشته ای در این زمینه، وجه مشترک اخلاق گرایی را در تحقق کاهش فساد و بالتبع کاهش آسیب های ناشی از فساد می نمایاند. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار اسنادی و کتابخانه الکترونیکی از پایگاه های معتبر بین المللی صورت گرفته است. تجارب کشورها نشان داده رعایت این ملاحظات نقش بسزایی در کاهش آسیب های ناشی از فساد داشته اند.

Keywords:

فساد , روانشناسی , رفتار , هویت اجتماعی , اخلاق