امروزه تمدنی را نمی توان یافت که از
موسیقی بی بهره مانده باشد. پس باید پذیرفت که
موسیقی پدیده ای است در فطرت آدمی اگر بخواهیم از ظرافت و
اعجاز موسیقی و تاثیر آن در نظم فارسی سخن به میان آوریم خود مستلزم نوشتن مقالاتی متعدد می باشد و در این مجال نمی گنجد و فقط به مواردی چند از آن در آثار
نظامی به طور مختصر اشاره می کنیم. صرف نظر از ادوار اولیه، شعر پارسی، که در آن شاعران غالبا با آلات
موسیقی آشنایی داشته و اشعار خود را با چنگ و عود و رباب و بربط می سرودند در دوره های بعد نیز آشنایی شعرا با سازهای
موسیقی به وضوح دیده می شود. در آثار دلنشین
نظامی بجز ابداعات و استعارات و تمثیلاتی که نمودار هنر آفرینی شاعر است اصطلاحات و نشانه هایی ملاحظه می شود که مبین اطلاعات عمیق شاعر از علوم متداول عصر خود می باشد و میتوان مواردی مانند افکار و عقاید و موقعیت اجتماعی شاعر را از اشعار او استنباط کرد و از اطلاعات دقیق شاعر از انواع هنرها از جمله
موسیقی اطلاع حاصل کرد.