مفهوم معماری در برهه گذار از دوره ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران

تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود،اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیع قالبی غفلت از معماری خود برهه گذار از دورهساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی ها و پیوستگ یهای حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سویو آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجود این مرزآغاز شود. انسا نها پیش و پس از معماری و در هنگام معماری کردن به آن می اندیشند و درباره آن سخن می گویند.سخن گفتن ایشان درباره معماری گواه فهم آنان از معماری است. مفهوم معماری امری ثابت و بی زمان نیستو در طی تاریخ دگرگون می شود. از راه های شناخت معماری ایران در برهه گذار، تحقیق درباره مفهوم معماریدر این دوره است؛ آنچنان که در سخن ایرانیان آشکار شده است. در این تحقیق، ضمن معرفی تاریخ مفهومی وپیشنهاد وارد کردن آن به مطالعات معماری ایران، به تاریخ مفهومی معماری ایران در برهه گذار می پردازیم. کارتاریخ مفهومی معماری برهه گذار را از واژه ها و الفاظ آغاز می کنیم؛ اما در آن بازنمی مانیم، بلکه به واژه ها و معانیو حوزه های معنایی به منزله مدخلی برای شناخت تغییر و تحول فرهنگی معماری می نگریم. منابع اولیه این تحقیقمنابع پهلوی و فارسی و عربی، از اواخر دوره ساسانیان تا اوایل دوران اسلامی است. رویکرد آن تاریخ مفهومی وچهارچوب نظری آن نظریه حوزه های معنایی است. در این تحقیق، روشن می شود که مردم ایران زمین در برههگذار از حوزه معنایی معماری، با مقوله معنایی آبادانی یاد می کنند و تلقی آنان از معنای آبادانی اعم از تلقی امروزیما از معماری است. همچنین آشکار می شود که با ورود اسلام به ایران، در این حوزه معنایی، تغییری اساسی رخنداده است.

مفهوم معماری در برهه گذار از دوره ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران Keywords:

تاریخ معماری ایران , معماری اسلامی , تاریخ مفهومی معماری , حوزه معنایی معماری , دوره بندی