بررسی نقش گل های بهم پیوسته بر روی جام های مارلیک و مفرغ های لرستان

یکی از محوطه های عصر آهن در شمال فلات ایران، تپه مارلیک می باشد که هم از لحاظ غنای آثار زرین و هم تکنیک ساخت اشیای مکشوفه، مورد توجه می باشد. از طرف دیگر مفرغهای لرستان نیز همزمان به سبکی در زاگرس مرکزی تبدیل شده اند. نگارنده بر آن است تا با توجه به آثار موجود از این دو ناحیه که در موزه ملی ایران و موزه لس آنجلس نگهداری می شوند به بررسی نقش گل های بهم پیوسته و شباهت های تزیینی آن بر روی آثار فلزی این دو ناحیه بپردازد. در ابتدا به بررسی نقش این گل بر روی 4 شی از تپه مارلیک پرداخته و سپس 20 نمونه از آثار مفرغی لرستان که دارای این نقش می باشند مورد توجه قرار می گیرند سپس برحسب تکرار شکل گلبرگهای این گل دو الگو تعریف می شود، الگوی A - A - A برای حالتی که تمام گلبرگها مشابه باشند و الگوی A - B - A برای تشابه یک در میان گلبرگها، در ادامه مشاهده می شود که هنرمندان مارلیک و لرستان بر روی با کیفیت ترین اشیای خود نقش گلهای بهم پیوسته را با کمترین دخل و تصرف در آن به کار بردهاند، هنرمندانی که توانایی به تصویر کشیدن اسطوره ها و حتی جانوران را با کوچکترین جزییات داشتند، اما این گل را با ساده ترین شکل و بدون تحریف به کار برده اند که این به نوعی می تواند جنبه اعتقادی آن را برساند. با مقایسه این گل در دو ناحیه ذکر شده می توان به شباهت های بسیار زیاد آن، هم در الگوی تکرار و هم در جزییات پی برد که این می تواند بیانگر باورهای مشترک بین ساکنان مارلیک و لرستان باشد.

Keywords:

گل بهم پیوسته , مارلیک , مفرغ های لرستان , عصر آهن , فلات ایران