اثر چرا و آتش سوزی بر روی نیتروژن و برخی عناصر خاک در مراتع (مطالعه موردی ویسیان)

هدف از این تحقیق مطالعه ارزیابی اثرات آشفتگی آتش و چرا با یک دوره بازگشت سه ساله بر روی عملکرد مراتع پوشیده از علف بود. این تحقیق به منظور افزایش درک اثرات متقابل دو طرفه آتش و چرا بر روی نیتروژن موجود در دسترس تحت دو تیمار مدیریتی چرا آتش در سه سال متوالی اجرا شد. بنابراین برای درک اهمیت این موضع و تحقیق در مراتع ویسیان استان لرستان واقع در زاگرس تحت تیمار های آتشسوزی و چرا اجرا شد. تیمار های آتش-چرا در یک دوره سه ساله به صورت موزاییک در زمین آتش سوزی نشده اجرا شد و تیمار چهارم به صورت هر ساله در سه سال متوالی آتش سوزی و چرای انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از افزایش نیتروژن خاک در خاک های تازه آتش گرفته به دلیل افزایش خوشخوراکی گیاه در صورت تازه بودن آتش سوزی و در نتیجه چرای بیشتر بود. نتایج آتشسوزی پی در پی به همراه چرای سالانه در نهایت منجر به کاهش کلی نیتروژن خاک گردید. نتایج مقدار کربن آلی خاک در تیمارهای مختلف آتشسوزی و علف چرانی پیچیده تر از سایر متغیرها بود به طوری که بیشترین میزان کربن در یکسال پس از آتش سوزی و به ترتیب صفر سال پس از آتش سوزی بود و 2 سال پس از آتش سوزی و آتش سوزی پی در پی کمترین مقدار کربن آلی خاک را نشان می دهد. نتایج حاکی از افزایش زیاد فسفر در تیمار پی در پی بود و بیانگر این است که چرا و آتش سوزی مداوم فسفر خاک را افزایش می دهد که یک رابطه عکس با مقدار نیتروژن خاک نشان داد. میزان pH خاک نیز یک رابطه مستقیمی با نزدیک بودن آتش سوزی و رابطه مستقیم و مثبتی با فسفر خاک داشت. به طور کلی برای عناصر خاک مورد اندازه گیری شده آتش سوزی و چرای شدید و کم باعث بر هم خوردن عناصر اصلی خاک شد و می تواند نتایج و عواقبی را در پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه ایجاد نماید.

Keywords:

آتش سوزی , چرا , نیتروژن , مرتع