محمدبن جریر طبری

آموزه های قرانی و حدیثی مهمترین مایه ترغیب مسلمانان به تاریخ آموزی و تاریخ نگاری بود و مسلمانان هم متاثر از آن در مطالعات تاریخی خود نخست به موضوع سیره و مغازی پیامبر(ص) توجه نشان دادند. مسلمانان در تاریخ کتابهای بسیاری بوجود آورند و هیچ قومی پیش از آغاز عصر جدید دراین رسته به پایه مسلمانان نرسیده بود. در نیمه دوم سده سوم و اوایل سده چهارم طبری بزرگترین نام در میان مورخان است کتاب عظیم او تاریخ الرسل و الملوک نام دارد که یکی از عمده تری تالیفات بزرگ تاریخی است که به سال 302 قمری پایان یافت از طرفی قرون دوم و سوم هجری جهان اسلام در قله های علمی خود قرار داشت چه در خلافت عباسی که مامون به ترجمه کتب همت گماشت و دانشمندان را گرامی می داشت و چه در ماورا النهر و خراسان که سامانیان حکومت می کردند در دوره سامانیان تلاشهای فراوان علمی انجام شده به نحوی که مذهب اسلام به تمدن بزرگ اسلامی تبدیل شد و ما شاهد شمار بسیاری دانشمندان در دوران سامانیان هستیم. محمدبن حریر طبری یکی از بزرگترین دانشمندان این دوره است البته تالیفات دیگراین دو اثر گرانسنگ در دوران سامانیان به عنوان اولین تاریخ و اولین تفسیر فارسی ترجمه شد و به مردم ایران معرفی شد.