بررسی فرش های بازتاب یافته بر نگاره های شاهنامه بایسنغری

در حالی که از دوره تیموریان فرش یا دست بافته کامل و سالمی به جای نمانده است که گواه و شناساننده نوع طرح و نقش و رنگ فرش ها در این دوره زمانی باشد، اما این دستبافته ها را می توان براساس گزارش های مختلف موجود در کتب تاریخی و سفرنامه های سیاحان و همچنین در نسخه های مصور شده بررسی کرد. لذا نگاره های فراوانی وجود دارد که بازتاب دهنده فرش هایی است که به نظر می رسد در دوره تیموریان بافته شده باشد. این نگاره ها در نسخه های متعددی برای شاهزادگان و هنرپروران تیموری، در کتابخانه سلطنتی با دقت و نظارت عالیه تهیه می شده و به کمک این نگاره ها امکان بازسازی یک فرش کامل فراهم می شود. یکی از این نسخه ها، نسخه منحصر به فرد شاهنامه ای است که به تاریخ 833 ه.ق. (1629 م.) در هرات و برای بایسنغر میرزا در کتابخانه سلطنتی تهیه شده و امروز به شاهنامه بایسنغری مشهور است. در مقاله پیش رو، به بررسی و تجزیه و تحلیل شش نگاره از این نسخه که فرش هایی در آن دیده می شود، پرداخته شده و تلاش می گردد طرح، نقش و رنگ این فرش ها شناسایی شود.[1] ماهیت این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و ضرورت انجام آن آشنایی هنرمندان، طراحان و بازرگانان عرصه فرش با نقشه های گذشته و با زبانی این نقشه ها با نگاه و رویکرد به بازار امروز ایران و جهان است.

Keywords:

فرش , نگارگری ایرانی , نسخه شاهنامه بایسنغری , طرح فرش , نقشه فرش , رنگ