مفاخره در شاهنامه فردوسی

مفاخره و ستایش از بارزترین ویژگیهای رفتاری است که نه تنها در آدمی نمود دارد بلکه به گونهای در دیگر عناصر طبیعت و دیگر جانداران نیز دیده میشود. هنگامی که طاووسی میکوشد با گشودن پرهای خود آن را به نمایش بگذارد مفاخره ای میآفریند. درخشیدن خورشید و ماه و ستارگان خودستایی است. اما در میان انسان ها با توجه به اختیاری که دارد بیشتر دیده میشود و انواعی دارد. گاه خوشایند و مفید و گاه زیان آور است. گاه شامل ویژگیهای فردی است و گاه ابزار و اشیایی را که او در اختیار دارد در برمی گیرد. مفاخره در انواع ادبی به خصوص در حماسه دیده میشود. البته در حماسه جزء مهمی به شمار میآید که بدون آن حماسه ارزشمند نخواهد بود.مفاخره و خودستایی از بارزترین ویژگیهای رفتاری آدمی است که در زندگی روزمره به صورتهای گوناگون جریان دارد. همواره انسان ها در سطوح اجتماعی متفاوت هر کدام به نوع خویش نسبت به دیگران فخر فروشی نموده اند. از داشتن وسایل زندگی تا جایگاه های اجتماعی و خانوادگی و از محل زندگی تا موفقیت فرزندان موضوعات مفاخره قرار میگیرند. تفاخر در شرع و عرف و ادب بازتاب های متفاوتی دارد، گاه آن را با قیودی می پسندند و گاه آن را جایز نمیدانند. از خویشتن گفتن گاه یک نیاز است، اگر در حد اعتدال باشد، و اگر از محدوده اعتدال خارج شود و گوینده از خود یا دیگری به مبالغه گویی دست یازد که خلاف واقع باشد، یاغیرقابل باور، آن گاه بر ذهن و جان شنونده سنگینی می کند و از پذیرفتن گفته ها، نه تنها لذتی نمی برد چه بسا دچار تنفر نیز می گردد. تفاخر ارتباطی ناگسستنی با رشد و انحطاط جوامع دارد. هر قدر جامعه، متمون تر نوع خودستا یی نیز متنوع تر بوده است حاجی مزدارانی، 1:1387 ستایش و تمجید شخصی از خودش را در اصطلاح خودستا یی می گویند. پدیده خودستا یی می تواند در برخی موارد دارای ریشه هایی در خود شیفتگی باشد.