موانع اجتماعی فرهنگی تشکیل شرکت و تاسیس کارخانه در ایران عصر قاجار

دلایل توسعهنیافتگی ایران، در چند ده ه اخیر ذهن مورخان و عالمان سایر علوم رامشغول کرده و دوره قاجار، بهسبب حیطه مشخص و حساسیت زمانی، بسیار مورد توجه بوده است. نکات اصلی این مقاله عبارتند از: نبود امنیت لازم برای تجمع سرمایه ؛ خصلت ایرانی مغایر با فعالیت جمعی اقتصادی؛ نبود آمادگیهای علمی و فنی برای کارخانهداری و نیز نبود راه های مواصلاتی به عنوان زیرساخت فعالیت اقتصادی در دوره قاجار. تجمع سرمایه و تشکیل شرکت، محصول مستقیم فضایی امن برای سرمایه گذاری است. در دوره قاجار و در نبود این پیشفرض، سرمایه متراکم از سوی حکام قاجاری و راهزنان داخلی تهدید میشد. تشکیل شرکت نیز، به لحاظ درونی، شرایط دیگری از جمله داشتن روحیه کار جمعی نیاز دارد که در ایرانیان آن دوره به حد کفایت وجود نداشت. همچنین اگر شرکتی برپا و یا کارخانه ای تاسیس می شد، با مشکلات دیگری مواجه می شد، که آن را ناکام مینهاد؛ مشکلاتی که ریشه در عقب ماندگی علمی و فنی داشت. فزونبر این، نامناسبی راه های کشور مانع از ورود تولید به مرحله توزیع شده و چرخه کامل نمی شد. حاصل این فرآیند آنکه این مشکلات درونزا در کنار مشکلات برون زای دیگر (رقابت سرسختانه خارجی)، مانع از آن بود که ایران قاجاری از مرحله تولید سنتی به تولید صنعتی عبور کند.

Keywords:

صنعت , دوره قاجار , توسعه نیافتگی , کارخانه , شرکت