بررسی تاثیرات جهانی شدن بر کالبد شهرهای اسلامی

مهمترین جز پدید آورنده شهرها از جمله شهرهای اسلامی، انسان است. پس از آن قوانین و آداب رفتاری است که بر نحوه ارتباط انسانها با یکدیگر و محیط تاکید دارد و در نهایت کالبد شهر است که متاثر از عوامل انسانی و رفتاری به علاوه شرایط خاص محیطی، اقتصادی و ... است. لذا در بررسی شهرهای اسلامی بررسی وجوه انسانی، رفتاری و عینی حاکم بر شهر اهمیت دارد. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیرات جهانی شدن بر وجوه شهر اسلامی به ویژه فضای کالبدی شهر اسلامی است. در این نوشتار سعی خواهد شد تا با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای ابتدا به بررسی شهر اسلامی و اجزای تشکیل دهنده آن پرداخته شود. سپس مفهوم جهانی شدن به ویژه ابعاد و ریشه های تاریخی آن در ارتباط با شهر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و سپس تاثیرات جهانی شدن بر شهرها با تاکید بر شهرهای اسلامی مورد مداقه قرار گرفته و در نهایت تاثیرات جهانی شدن بر وجوه شهر اسلامی از جمله فضای رفتاری و فضای کالبدی آن تحلیل شده و در قالب یک جدول تلخیص گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که جهانی شدن مهمترین تفاوت دنیای امروز ما با دنیای سنتی است. جهانی شدن از طریق تاثیر بر هویت و تفکر مسلمین باعث تغییرات فرهنگی و اجتماعی گستردهای شده که بیش از آنکه نشان از تاثیرات اسلام بر این تغییرات باشد نشان از تاثیری برون از کشورهای اسلامی و از سرمنشاء کشورهای غربی است. جهانی شدن با ادغام فرهنگها در یکدیگر و از بین بردن کلیت منسجم فرهنگ تاثیرات زیادی بر شهرها و بویژه کالبد آنها گذاشته است. از آنجا که شهر و کالبد آن تجلیگاه ارزشهای حاکم بر شهروندان آن است، عرصه جهانی شدن نمودهای تغییرات فرهنگی و هویتی را در تغییر شکل عناصر تشکیل دهنده کالبد شهرها بازنموده است. عمده تاثیرات جهانی شدن بر کالبد شهرهای اسلامی را در عناوینی چون تغییر در مفهوم و فرم خانه، همگونی با شهرهای جهانی و نفی عناصر گذشته، افزایش گردشگری و نمودهای آن، تخریب محیط زیست، اجرای پروژه های بزرگ مقیاس و توسعه زیرساختهای حمل ونقل بین المللی، رشد بلندمرتبه، پیدایش مناطق لوکس تجاری و مسکونی و خودنمایی ساختمانها و عناصر کالبدی شهری در نمایش قدرت سرمایهداری میتوان خلاصه نمود.

Keywords:

جهانی شدن , شهرهای اسلامی , کالبد شهر , فرهنگ