بن ما یه های قرآنی و حدیثی وحدت وجود

مبحث وحدت وجود از مسایل مشکل عرفان و فلسفه اسلامی است که فهم آن منوط به مطالعات عمیقی است. وحدت وجود یکی از وجوه یگانه انگاری است که نخستین بار به وسیله ابن عربی تدوین گشته است. این مسیله همواره یکی از مهمترین مسایل عرفانی و هستی شناسانه است که قبول ان باعث پیدایش بینش و تجربه ای در شخص می شود که در این دیدگاه شخص جز یکی در آفرینش نمیبیند و رابطه بینونیت بین خالق و مخلوق برداشته می شود که در این صورت در همه اعتقادات شخص معتقد تاثیر میگذارد و این اعتقاد تحلیل دیگری از وجود حضرت حق وشریعت به دست خواهد داد و مسیله وحدت وجود قطعا دارای شواهدی در قران وروایات هست که برای قرن ها دست اویز عرفا و فلاسفه بوده که برای این بینش توحیدی شواهدی از قران وروایات می اورده اند. بر این اساس، این تحقیق با هدف بررسی وحدت وجود در قرآن کریم و سنت به روش کتابخانه و با استفاده از فیش برداری از منابع فقهی، آیات و روایات انجام شد. آیات و روایاتی که از میان نصوص دینی دال بر وحدت وجود در این پژوهش آمده، به چندین دسته تقسیم شده اند: آیات و روایات دال بر آیت بودن ما سوی االله، مشاهده خدا قبل از هر شناختی، وحدت صمدی حق،مالک حقیقی بودن خدا، حدیث قدسی گنج پنهان، احادیث مربوط به قرب نوافل و فرایض، احاطه حقتعالی بر اشیا، ملکیت حقیقی خداوند نسبت به اشیا، وحدت اطلاقی او، آیات قرب خداوند، ظهور و بطون حق تعالی، معیت خدا با اشیا، آیات فقر ذاتی موجودات و آیات و روایات دال بر توحید افعالی. بر اساس نتایج بررسی ها، در اسلام وحدت حق تعالی، وحدت حقه ی حقیقیه است زیرا او وجود صرف و خالص است و وجود همان وحدتی است که به ذات خود قایم است و وحدت همان وجود است. آیهو3سورهالاوﱠلحدید والآخروالظﱠاهر والباطن بیانگر آن است که تنها او ظاهر است و تنها او باطن است و همچنین قرآن کریم در سوره مبارکه قل توحیدهو االله احد؛ با تاکید بر احدیت و یکتایی هویت غیبیه و ذات احدی و شریک نداشتن او راه را برای قول به انحصار وجود در خداوند باز می کند. از سوی دیگر، وحدت وجود همواره محل نزاع و مشاجره بین موافقان و مخالفان بوده است. مطابق با ادله موافقان وحدت وجود عرفانی بحثی بسیار دقیق، ذوقی و تخصصی است و مبانی قرآنی، روایی و فلسفی دارد و با مبانی اندیشه اسلامی کاملا سازگار است؛ اما از نظر مخالفان، وحدت وجود، از نگاه فلسفی دارای یک ایراد وجودشناختی است که همان نفی علیت می شود و دارای یک ایراد معرفت شناختی است که منجر به قبول سفسطه و شکاکیت معرفتی می شود.