ارگونومی مشارکتی: مروری بر شواهد و درس آموخته ها

مقدمه: ارگونومی مشارکتی به معنای مشارکت دادن فعال کارگران در توسعه و اجرای تغییرات در محیط کار با هدف بهبود بهره وری و کاهش خطرات ایمنی و بهداشتی می باشد. برنامه های ارگونومی مشارکتی شامل طراحی مجدد ایستگاه کار، وظایف شغلی و ابزار با هدف کاهش اختلالات اسکلتی-عضلانی در جمعیت هدف است. ارگونومی مشارکتی به عنوان یک روش طراحی مجدد سیستم کار و در نتیجه یک تکنیک ماکروارگونومی محور نیز تلقی می گردد. هدف از اجرای این مطالعه، مروری بر اثربخشی برنامه های ارگونومی مشارکتی اجرا شده در صنایع گوناگون براساس شواهد موجود و مقایسه درس آموخته های حاصل از اجرای این برنامه ها با یکدیگر می باشد. روش کار: این مطالعه مروری در سال 1396 انجام گرفت.پایگاه های اطلاعاتی Pubmed ، Web of science ، Springer و Scopus بر طبق سوال پژوهش تعیین شده در بازه زمانی 2017-1990 مرد جستجو قرار گرفتند.استراتژی سرچ تعیین شده در تمام پایگاه های اطلاعاتی نام برده یکسان بود. در ابتدا 570 مقاله وارد مطالعه شدند که نهایتا بعد از مراحل غربالگری و انتخاب، 18 در مطالعه منتخب مورد آنالیز توصیفی و تحلیلی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که 67 % از پژوهش ها ارتباط معناداری را بین اجرای برنامه ارگونومی مشارکتی و کاهش ریسک فاکتورهای ارگونومیکی (پوسچر نامناسب؛ تکرار، اعمال نیروی زیاد) در محیط کار نشان داده اند. گرچه در 22 % از مطالعات نیز بین تغییرات انجام شده در قالب اجرای برنامه ارگونومی مشارکتی در محیط کار و پیامدهای سلامتی ارتباط معناداری مشاهده نشده است. در 11 % از پژوهش ها نیز فشار تولید به عنوان مانع در برابر اجرای مداخلات ارگونومی مشارکتی ذکر شده و عدم تعهد مدیریت به اجرای برنامه در این گونه مواقع منجر به شکست برنامه در دستیابی به اهداف خود شده است. انعطاف پذیری برنامه ارگونومی مشارکتی با توجه به وسعت و فرهنگ کاری رایج در محیط کار و تاب آوری سازمان در مقابل تغییرات انجام شده از نقاط قوت لازم در حصول به پیامدهای سلامتی و کاهش اختلالات اسکلتی-عضلانی در گروه های هدف ناشی از اجرای این برنامه ها می باشند. نتیجه گیری: اجرای موفق برنامه ارگونومی مشارکتی به تعهد مستمر مدیریت در همه سطوح سازمان و مشارکت خوب کارگران، متخصصین داخلی و سایر افرادی که از تغییرات انجام شده متاثر می شوند، نیاز دارد. آموزش اصول ارگونومی، کار تیمی، ابزارهای کارآمد برای آنالیز ریسک های فعالیت های شغلی، حل مساله و مستند سازی تغییرات اجرا شده در محیط کار از دیگر عوامل موثر در اثربخشی اجرای برنامه های ارگونومی مشارکتی در محیط های کار و سازمان ها می باشد.

Keywords:

ارگونومی مشارکتی , اثربخشی , کارگران , اختلالات اسکلتی-عضلانی