ارزیابی ابعاد آنتروپومتری سالمندان زن شهر تبریز به منظور طراحی های ارگونومیک جامع نگر

زمینه و هدف: طراحی فراگیر به معنی درک تنوع جامعه کاربری در اخذ تصمیمات مربوط به توسعه محصولات در جهت برآورده ساختن نیازهای تعداد بیشتری از کاربران صرف نظر از سن و توانایی آنها است. قرن 21 با توجه به پیش رفتن جمعیت دنیا به سمت سالمندی، قرن سالمندی نامیده شده است. هدف از این مطالعه، اندازه گیری ابعاد آنتروپومتری سالمندان زن شهر تبریز در جهت ارایهی دسته بندی افراد به منظور استفاده در سایزبندی طراحی ها و محصولات و در نهایت پیش رفتن به سوی طراحی فراگیر (جامع نگر) بود. مواد و روش ها: افراد شرکت کننده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، زنان سالمند شهر تبریز (حداقل سن 60 سال) بودند که به شیوه ی نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. تعداد نمونه 77 نفر تعیین شد و اندازهگیری ها به روش آنتروپومتری سنتی در مراکز سالمندی انجام گرفت. وزن، قد، ده بعد طولی نشسته، سه بعد طولی ایستاده و دو بعد عرضی طبق استانداردهای تعریف شده اندازه گیری شدند. از روش های آماری توصیفی و تحلیلی ( تحلیل خوشه ای یا Cluster Analysis ) با استفاده از نرم افزار Minitab17 جهت تحلیل نتایج استفاده شد. نتایج: در این مطالعه 55/8 درصد زنان سالمند مورد بررسی در بازه سنی 69-60 سال، 35 درصد در بازه سنی 79-70 و بقیه برابر یا بیشتر از 80 سال بودند. بر اساس سطح تشابه 35/9 در آزمون تحلیل خوشهای، چهار خوشه بدست آمد که در خوشه ی اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 11 (14/2%)، 34 (44/2%)، 22(28/6%) و 10(13%) نفر قرار گرفتند. نتیجه گیری: در این مطالعه به جای رویکردهای سنتی و استخراج صدک از داده های آنتروپومتری که به در نظر نگرفتن حدود نهایی میانجامد، تحلیل خوشه ای انجام شد که از نتایج آن می توان در طراحی های فراگیر یا جامع نگر با هدف در نظر گرفتن همه ی افراد در طراحی استفاده کرد. از یافته های این چنین مطالعات می توان در طراحی های ارگونومیک با در نظر گرفتن سایزبندی های متعدد در محصولات برای سالمندان و همچنین دیگر قشرهای جامعه استفاده کرد. اجرای پژوهش های وسیع تر، محاسبه ی ابعاد تجهیزات و فضاهای مورد استفاده سالمندان و شناسایی عدم تطابق ها با ابعاد آنتروپومتری آنان و اجرای مداخله از پیشنهادات مطالعه حاضر است.

Keywords:

آنتروپومتری , سالمندان , طراحی فراگیر