ارزیابی و رتبه بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ بهره مندی از شاخص های بهداشتی و درمانی

مقدمه: شاخص های بهداشتی و درمانی با توجه به نقشی که در تامین و ارتقا سلامت آحاد جامعه دارند، از مهم ترین شاخص های پیشرفت هر کشوری به شمار می آیند و میزان موفقیت برنامه توسعه ملی نیز تا اندازه زیادی در گرو دستیابی به اهداف این بخش است. بهره مندی و توزیع عادلانه امکانات و تجهیزات بخش بهداشت و درمان در نواحی مختلف جغرافیایی لازمه تحقق این اهداف می باشد. مطالعه ی حاضر به شناسایی وضعیت و رتبه بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ بهره مندی از شاخص های بخش بهداشت و درمان پرداخته است. روش کار: با در نظر گرفتن مولفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی - کمی است. شهرستان های آذربایجان شرقی جامعه آماری پژوهش را شامل می شود که براساس 15 شاخص رتبه بندی شده اند. داده ها به روش کتابخانه ای و از طریق مرکز آمار ایران جمع آوری شده است. شاخص های مورد مطالعه با مقایسات زوجی و استفاده از نظرات پانزده صاحبنظر و با بهره گیری از مدل Fuxxy AHP وزن دهی شده و سپس با بهره گیری از تکنیک تاپسیس ( tapsis )، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص های بهداشتی و درمانی در استان آذربایجان شرقی به صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف زیادی بین شهرستانها از نظر توسعه خدمات سلامت دیده میشود. نتایج بدست آمده از تکنیک Fuxxy AHP نشان می دهد که شاخص تعداد پزشک عمومی به هزار نفر جمعیت به عنوان مهم ترین و تعداد مراکز توانبخشی به هزار نفر جمعیت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص معرفی گردید. با استفاده از روش تاپسیس شهرستان هشترود در طی 5 سال به عنوان برخوردار ترین و شهرستان ملکان نیز در طی 5 سال به عنوان محروم ترین شهرستان های استان آذربایجان شرقی، از نظر شاخص های مورد بررسی تشخیص داده شده اند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، اختلاف زیادی بین شهرستان های استان آذربایجان شرقی از نظر بهره مندی از امکانات و خدمات سلامت وجود دارد، لذا به سیاستگذاران استان پیشنهاد می شود در برنامه ریزی منطقه ای، تخصیص امکانات و بودجه، جهت توزیع عادلانه و متوازن امکانات و خدمات سلامت در سطح استان، اولویت ها را با بررسی های علمی مشخص نمایند.

Keywords:

رتبه بندی , استان آذربایجان شرقی , بهداشت و درمان , تاپسیس