تحلیل گفتمان انتقادی نامه امام علی (ع) به معاویه

نامه های رهبران زمینه مناسبی برای تحلیل گفتمان انتقادی است. یکی از این مکاتبات ارزشمند، نامه شماره 28 نهج البلاغه به معاویه است که در میان نامه های على) جایگاه ویژه ای دارد. این نامه دراصل گفتمان مشروعیت حضرت است. پرسش اصلی مقاله این است که رابطه لایه های مختلف زبانی با این گفتمان چگونه است و چگونه گفتمان مشروعیت حضرت از طریق گزینش های زبانی شکل می گیرد و چگونه با گفتمان مخالف (معاویه) مقابله می کند. فرض ما این است که حضرت در این نامه برای تداوم و ترویج مشروعیتش و مقابله با گفتمان مخالف، گزینش های ویژه ای از امکانات زبانی انجام می دهد و می کوشد مخاطبان را با سیاست هایش همراه سازد. برای کشف این موضوع، در این نوشتار با به کارگیری گرامر هالیدی، نامه امام را از نظر سه فرانقش اندیشگانی، میان فردی و متنی بررسی می کنیم و روی نتایج حاصل از گرامر هالیدی تحلیل انتقادی انجام می دهیم. بررسی ها نشان داد که گفتمان مشروعیت امام برای تثبیت و ترویج و تقویت در برابر گفتمان مخالف (معاویه)، ایده ما و آنها را در نامه گسترانده است و از امکانات زبانی گزینش های متناسب و باریکی در راستای مشروعیت بخشی انجام شده است. این مهم به ویژه در کاربست فرآیندهای ارتباطی و مادی، معنی دار است. وجهت نیز از این ایده پشتیبانی میکند و فرانقش متنی آنها را در قالب یک گفتمان منسجم مشروعیت، ساخت بندی می کند.

Keywords:

تحلیل گفتمان انتقادی , دستور نقش گرای نظام مند , نامه امام علی به معاویه , گفتمان مشروعیت