بررسی مفاهیم سازه ای در مساجد با رویکرد همسازی معماری و سازه (نمونه موردی مسجد شیخ لطف الله)

شکل گیری فرم در معماری، حاصل عوامل مختلف عملکردی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اقلیمی و محیطی و همچنین شرایط ساخت و ایستایی است. ایستایی در این میان، نقش اساسی در شکل گیری فرم و پایداری در مقابل عوامل محیطی دارد، زیرا نقش ایستایی متضمن پایداری کل ساختار فرم معماری است. بنابراین، جایگاه سازه و اهمیت آن در طراحی و نقشی که در شکل دادن به فرم دارد، موضوعی است که به سبب اهمیت آن باید مورد مطالعه قرار گیرد. پیوند بین فرم و سازه تندیس خاصی را پدید می آورد که حاصل خلاقیت در سازه، فرم و فن آوری های ویژه ای در ساخت است. در این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی، پس از اشاره مختصر به خاستگاه سازه و معماری و ارتباط این دو مقوله با یکدیگر، به بررسی مفاهیم سازه ای؛ شامل پایایی، مانایی، پویایی و پایداری پرداخته و به صورت موردی مسجد شیخ لطف الله اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی مفاهیم سازه ای مسجد شیخ لطف الله با رویکرد همسازی معماری و سازه است. به نظر می رسد رابطه معناداری بین ویژگی های معماری و سازه این مسجد وجود دارد. تحلیل هندسی معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان، برخی روابط هندسی موجود میان اجزای این بنای ارزشمند را آشکار کرده است. علم هندسه در معماری ایرانی جایگاهی اساسی و تعیین کننده دارد، تعیین ابعاد و تناسب اجزای ساختمان و تنظیم رابطه میان آنها، با استفاده به جا از این ابزار به زیبایی میسر می شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در طراحی بنای مسجد شیخ لطف الله، از نسبت و روش های ساخت آن در برقراری تناسب میان اجزای بنا استفاده شده است.

Keywords:

معماری , سازه , مفاهیم سازه ای , همسازی , مسجد شیخ لطف الله