کارکردهای اخلاقی صفت تسلیم در صحیفه سجادیه

پژوهش حاضر با هدف پاسخگویی به پرسش اصلی کارکردهای اخلاقی صفت تسلیم در صحیفه سجادیه چیست شکل گرفت، برای پاسخگویی هرچه دقیق تر به این سوال از سوی نگارندگان معنای لغوی صفت تسلیم کسی که خودش را در کمال همراهی قرار میدهد به گونه ای که هیچگونه مخالفتی در بین نباشد بیان گردید؛ پس از آن به معنای اصطلاحی پرداخته و معنای ترجیح خواست خداوند متعال بر خواست خود را از برخی علمای اخلاق، ترک موجودیت و به تبع آن ترک خواست، از عرفا به عنوان معانی اصطلاحی برگزیده شد، معنای مصطلح در صحیفه سجادیه منطبق بر معنای عرفانی ارزیابی گردید. در ادامه تسلیم تکوینی به عنوان نظام لایتغیر خلقت و تسلیم تشریعی به عنوان انقیاد اختیاری انسان در برابر خداوند متعال بیان شده و به لزوم هماهنگی تکوین و تشریع تاکید شد. بررسی گستره تاثیرگذاری و آثار صفت تسیم این نتیجه را به دست داد که تسلیم در فرد سبب اتصاف او به توحید عرفانی و تغیر نگرش او در عرصه فرد و اجتماع می گردد، این تغییر نگرش باطن و ظاهر فرد و اجتماع را دگرگون کرده و جامعهای آرام و قانونمدار و متمدن به تمدن الهی به دست خواهد داد؛ از آنجا که آخرت محل ظهور اعمال است چنین افرادی که صفت تسلیم را در خود نهادینه نموده اند در بالاترین مراتب قرب، ولایت و مثلیت برای حق تعالی خواهند بود. صفت تسلیم با آثار این چنینی، بهترین امر برای طی مسیر حق معرفی گردید، به همین دلیل ضرورت تلاش برای ایجاد صفت تسلیم مبرهن شد و برای حرکت هرچه بهتر در این مسیر به شناخت موانع و راه حل برطرف نمودن آنها پرداخته شد و در نهایت این نتیجه حاصل شد که ایجاد صفت تسلیم نقطه عطفی در سیر به سوی خداوند متعال است و ترک خودیت و خواست غیر خواست الهی و کسب صفت تسلیم برای انسانی که هدف او کسب حقیقت انسانیت و تخلق به اخلاق الله است ضروری است.

Keywords:

صحیفه سجادیه , تسلیم , رضا , اخلاق , عرفان , فقر وجودی , ترک خودیت