عشق ساختارشکنانه در غزلیات سنایی

ادبیات غنایی به سبب ماهیت خاص خود؛ یعنی تبیین احساسات متنوع شاعر و عشق به عنوان قوی ترین مضمون این نوع ادبی، بیشترین قابلیت بیان مضامین ساختارشکنانه را دارند. سنایی به عنوان یکی از بزرگترین شاعران، در شعر فارسی به طورکلی و در غزلسرایی به طورخاص تحولات بسیاری ایجاد کرد. یکی از مضامین رایج غزلیات سنایی عشق است که شاعر با روحیه ساختارشکنانه اش تصاویر و برداشت هایی تازه از آن ارایه کرده است. خلق معانی ساختارشکنانه و عرف ستیزانه سنایی در حوزه عشق، عاشق و معشوق باعث برجستگی غزلیات سنایی شده است. نگارندگان درنظردارند با استخراج مضامین ساختارشکنانه غزلیات سنایی در حوزه عشق و با ذکر شواهد متعدد شعری ثابت کنند سنایی قبل از پیدایش مکتب ساختارشکنی در غرب با درهم شکستن روساخت و ژرفساخت زبان و به کارگیری عوامل آشنایی زدایی کلام، ساختار رایج غزل عاشقانه فارسی را درهم شکسته است. سنایی بر خلاف شاعران گذشته با استفاده از فنون ادبی و خلق مضامین جدیدی؛ مثل: هدایت گری، دین ستیزی، جاودانه کنندگی، کران ناپذیری، ازلی و مقدربودن و جامع اضدادبودن عشق از یک سو و از سوی دیگر ازطریق قایل شدن صفات ساختارشکنانه ای؛ ازقبیل برتری معشوق برهمه چیز حتی انبیا و فرشتگان، گمراه کنندگی، وفاپیشگی، کافرپیشگی و ... برای معشوق توانسته است در شعر خود و به تبع آن در شعر فارسی رستاخیزی به پا کند که شاعران بزرگ بعد از وی به پیروی از شیوه او پرداخته اند.

Keywords:

غزلیات سنایی , ساختارشکنی , عشق , معشوق , آرایه های ادبی