تحلیل تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی های فصلی هواشناسی

خشکسالی ھواشناسی از مھم ترین پدیده ھای زیان بار جوی است که به طور مستمر و متناوب در ھر اقلیمی رخ می دھد. در این پژوھش جھت شناسایی و پھنه بندی مناطق مشابه از لحاظ وضعیت رخداد خشکسالی از روش خوشه بندی استفاده شد. به این منظور، اطلاعات بارش 25 سالھ 120 ایستگاه ھواشناسی سینوپتیک در کل پھنه جغرافیایی ایران از سازمان ھواشناسی کشور اخذ و پس از کنترل کیفی آن ھا، شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) در پنجره زمانی 3 ماھه برای 4 فصل سال محاسبه شد. سپس مقادیر SPI در محیط GIS با روش کریجینگ درون یابی گردید. اطلاعات مقادیر درون یابی شده برای شبکه نقاطی به فواصل 10 کیلومتری، 16203 نقط استخراج و ماتریسی از داده ھای درون یابی شده فصلی طی 25 سال تشکیل شد. در نھایت، شبکه نقاط بر اساس اطلاعات شاخص خشکسالی در فصل ھای مختلف به روش K-means خوشه بندی شدند. نتایج نشان داد که تعداد بھینه خوشه ھا در فصل ھای بھار، تابستا پاییز و زمستان به ترتیب 8، 10، 9 و 6 عدد می باشد. ضمن آن که نوع سامانه ھای بارشی که در فصول مختلف وارد ایران می شوند، جھت و شکل خوشه ھا را تحت تاثیر قرار می دھد.

Keywords:

خشکسالی , خوشه بندی , کریجینگ , شاخص بارش استاندارد شده K-means