تلفیق مدیریت ریسک و بحران راهکاری بنیادی در تعدیل اثرات خشکسالی در ایران

در بین بلایای طبیعی، خشکسالی به عنوان بارزترین و تکرارپذیرترین بلیه طبیعی محسوب می‌گردد، که در تمام جهان و به‌خصوص مناطق خشک و نیمه‌خشک، خسارات فراوانی را بر جوامع بشری وارد می‌کند. این بلیه جزء طبیعی اقلیم محسوب می‌گردد، به‌طوری که به‌کندی و در دوره زمانی نسبتاً طولانی ظهور و توسعه پیدا می‌کند. در این میان آمادگی و ارائه تصمیم‌گیری مناسب، می‌تواند باعث کاهش خسارات احتمالی گشته و زیان‌های وارده را به حداقل برساند. ویژگی‌های خشکسالی ایران نیز نشان می‌دهد که به‌طور کلی هیچ منطقه‌ای از کشور، از این پدیده در امان نبوده و به نسبت موقعیت طبیعی خود، اثرهای این پدیده مخرب را تجربه می‌نماید. دولتها امروزه روشهای متعددی را برای مقابله و کاهش خسارات بلایای طبیعی از جمله خشکسالی در پیش می‌گیرند اما عمده این روش‌ها از دو سیستم مدیریتی جداگانه و گاهی تلفیقی از این دو الگو می‌گیرد. این دو نوع سیستم مدیریتی تحت عناوین مدیریت ریسک (Risk management) و مدیران بحران (Crisis management) می‌باشند. در مدیریت بحران که غالب کشورهای در حال توسعه از آن استفاده می‌کنند، پس از حدوث واقعه خشکسالی، کلیه امکانات مالی و انسانی در منطقه بسیج شده و با مدیریت بحران، خشکسالی مهار می‌گردد. در مدیریت ریسک برخلاف مدیریت بحران اقدامات گسترده‌ای قبل از وقوع خشکسالی انجام می‌شود و عملاً غافلگیری به حداقل ممکن می‌رسد. در ایران چالشهایی بر سر راه مدیریت خشکسالی به ویژه مدیریت ریسک وجود دارد. در مقاله حاضر سعی شده است، با بررسی روند خشکسالی و چالشهای فرا روی مدیریت خشکسالی در ایران، چگونگی مدیریت خشکسالی اعم از مدیریت ریسک و مدیریت بحران و نیز تلفیق این دو مدیریت ارائه گردد.

Keywords:

خشکسالی , مدیریت خشکسالی , مدیریت ریسک , مدیریت بحران , تلفیق مدیریت