بررسی محتوایی مقالات چاپ شده به زبان فارسی در مباحث طب سنتی توسط دانش آموختگان رشته تخصصی طب سنتی از سال 1391 تا کنون: مطالعه کیفی abstract
مقدمه:
طب سنتی ایرانی اگرچه ریشه کهن دارد، ولی به عنوان یک رشته آکادمیک، نوپا است. مبانی طب سنتی اساسا با مبانی طب آلوپاتیک تفاوت دارد بسیاری از مخالفین طب سنتی علت مخالفت خود را نبود شواهد کافی بر میزان اثرگذاری این طب در بهداشت درمان به کارگیری آن با اطمینان خاطر در سطح جامعه می دانند. لذا انجام پژوهشهای هدفمند به شیوه صحیح، نتایجی که از آنها کسب می شود، قادر است هم ابهامات موجود در مبانی طب سنتی را حل کند، هم به بخشی از ایرادات پاسخ دهد، هم امید است که بتواند خلاءهای موجود در طب رایج را پر نماید. بخش عمده ای از فعالیت فضاهای آکادمیک اختصاص به
پژوهش دارد دانشکده های طب سنتی مستثنا نیستند. چه پژوهشهایی طی یک دهه فعالیت آکادمیک طب سنتی توسط دانش آموختگان این رشته انجام شده است، موضوعی است که این مطالعه به آن پرداخته است. روش کار:ابتدا با کلیدواژه های طب سنتی ایرانی، طب ایرانی، ابن سینا رازی، در پایگاه های مگ ایران سایت جهاد دانشگاهی، در بازه زمانی سالهای 1391 تا 1397 جستجو صورت گرفت. از آنجا که ممکن بود برخی مقالات با این کلیدواژه ها یافت نشوند، دو مجله مهم که معمولا مقالات طب سنتی فارسی در آنجا به چاپ می رسند (مجله طب سنتی اسلام ایران مجله تاریخ پزشکی دانشگاه شهید بهشتی) نیز از سال 1391 تا 1397 بررسی شدند. سپس مقالات با دو شرط وارد مطالعه شدند: در حیطه
طب سنتی ایرانی باشند، نویسندگان آنها از متخصصین طب سنتی یا از دستیاران یا استادان دانشکده های طب سنتی باشند. بر اساس شروط مطالعه، 225 مقاله فارسی وارد مطالعه شدند. از این تعداد، 206 مقاله مروری 20 مقاله غیر مروری بودند. مقالات غیرمروری بر اساس نوع مطالعه، بازگو شدند. عنوان مقالات مروری چندین مرتبه مرور شدند بدین ترتیب تمهای مطالعه به دست آمدند. یافته ها: مقالات مروری به طور کلی به چهار موضوع پرداخته اند: مقالاتی که به تبیین یا توصیف یک بیماری در
طب سنتی ایرانی پرداخته اند: 75 مورد مقالاتی که به معرفی یک مفرده یا مفرات موثر در یک بیماری خاص پرداخته اند: 51 مورد مقالات مربوط به مبانی طب سنتی حفظ سلامتی: 49 مورد سایر موارد (مانند مقالاتی که به معرفی مشاهیر کتب پرداخته اند، اخلاق ..): 30 مورد مقالات غیر مروری شامل این موارد بودند: گزارش مورد: مورد نامه به سردبیر: کار در آزمایشگاه: سایر روشها: بحث نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، مقالات ثبت شده در حیطه
طب سنتی ایرانی توسط متخصصین
طب سنتی ایرانی بیشتر در زمینه تیوری پردازی کارهای زودبازده است. همچنین در تم حفظ سلامتی مبانی، کارهای تکراری وجود دارند. هنوز مفاهیم بنیادین اساسی طب ایرانی مانند خلط در هاله ای از ابهام قرار دارند پژوهشهایی که بتوانند مفاهیم کیفی موجود در مبانی طب سنتی را به صورت کمی بیان نمایند یا خلاءهای موجود در درمان در طب رایج را پر کنند مشاهده نمی شود. طبق مطالعه ای در سال 1391 بر مقالات حیطه طب سنتی ایران ثبت شده در پایگاه Web Of science در بازه زمانی 1990 تا 2011 شیب صعودی تولید علم در حیطه طب سنتی به لحاظ کمی مطلوب، به لحاظ کیفی، فاقد اثرگذاری بوده است. تولید مقاله برای فارغ التحصیلی دستیار یا ارتقاء اعضای هییت علمی ممکن است از دلایل انجام کارهای تکراری کارهای زودبازده باشد. شاید ماهیت فلسفی طب سنتی می طلبد که از روشهای دیگر
پژوهش بهره مند شود روش های فعلی چندان پاسخگو نیست.