درآمدی بر سیر تکوینی پیشگیری از جرم در طراحی محیطی

نخستین بار مساله امنیت در مفهوم عام آن توسط مازلو (1954) مورد اشاره قرار گرفت که اهمیت امنیت و ایمنی را بلافاصله پس از نیازهای فیزیولوژیکی انسان مطرح ساخت. لیکن توجه به مساله امنیت شهری در مفهوم کنونی آن را می-توان همزمان با رشد سریع شهرها دانست. شاید بتوان جیکوبز (1961) را پایه گذار مطالعات حوزه امنیت محیطی قلمداد کرد که در نقد شهرهای بزرگ آمریکایی دوره مدرنیسم به فراموشی انسان در طراحی خیابان های شهری اشاره می کند و با تعریف مفهوم چشمان ناظر به نقش کلیدی طراحی محیط در کاهش جرایم و بزهکاری ها تاکید می کند. اگرچه اظهارات وی پایه ریز بسیاری نظریات پس از خود شد لیکن راهکارهای وی کمتر حاوی اصول و قواعد اجرایی طراحی بوده است. در ادامه اینگونه مطالعات، اسچلمو آنجل (1968) با کتاب پیشگیری از جرم از طریق طراحی شهری ، جفری (1971) با کتاب پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی ، نیومن (1972) با کتاب فضای قابل دفاع و هیلیر (1980) با نظریه چیدمان فضا به توسعه و بسط مطالعات مرتبط با جرم و محیط پرداختند. همزمان با افزایش مقبولیت پست مدرنیسم در میان صاحبنظران مسایل شهری و اهمیت یافتن مسایل اجتماعی در فرایند برنامه ریزی و طراحی شهری، نظریاتی نیز در ارتباط با امنیت محیطی مطرح گردیدند. نظریه های جرم شناسی محیطی ، پنجره های شکسته ، کانون های جرم خیز ، مدل سفر مجرمانه و غیره در دهه های 70 و 80 میلادی را می توان مهم ترین نتایج حاصل از پژوهش های صاحبنظران اروپایی و امریکایی در این حوزه دانست. با همه این تفاسیر، همچنان ارزیابی اثرات محیط بر امنیت (حس امنیت) مورد آزمایش قرار دارند تا از طریق راهبردهای پیشگیرانه بتوان هزینه های مالی، جانی و روانی ثانویه را تقلیل داد.

Keywords:

امنیت محیطی , پیشگیری از جرم , ناهنجاری اجتماعی , احساس امنیت , طراحی شهری