خودکارآمدی مادران دارای کودکان مصروع

زمینه: صرع یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در دوران کودکی است که مادران نقش مهمی در مراقبت از آنان و کنترل تشنج ها به عهده دارند و فشارهای زیادی را متحمل می شوند. مراقبت و مدیریت یک کودک مبتلا به صرع امری بسیار مشکل است و با وجود دارو درمانی برخی از حملات صرع قابل کنترل نیستند. از طرفی کودکان مبتلا به صرع توانایی کنترل حملات را ندارند پس اغلب این مسیولیت ها بر عهده والدین به خصوص مادر می باشد. یکی از مهمترین توانایی های مادران دارای کودکان مصروع، خودکارآمدی و مدیریت آنان در کنترل حملات تشنجی است. خودکارآمدی به عنوان یک مفهوم از نظریه شناختی اجتماعی بندورا، به عنوان احساس کفایت، کارایی و شایستگی فرد در مقابله با زندگی تعریف شده است. یکی از ابعاد خودکارآمدی مراقب، مدیریت مراقبت می باشد که به عملکرد مراقب در قبال مسیولیت های شخصی، خانگی و دارویی مربوط به بیمار اشاره دارد. بنابراین این مطالعه، مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه خودکارآمدی مادران دارای کودکان مصروع می باشد. روش مطالعه: در این مقاله مروری به بررسی کلی مطالعات منتشر شده بین سال های 2000 تا 2018 درباره موضوع خودکارآمدی مادران دارای کودکان مصروع، از طریق پایگاه های اطلاعاتی داخلی ( ایران مدکس، ایران داک، بانک اطلاعات نشریه های ایران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی) برای مطالعات فارسی زبان و برای مطالعات به زبان انگلیسی در پایگاه های اطلاعاتی ( PubMed ، science direct ، Ovid ، Elsevier ) پرداخته شد. کلیدواژه های فارسی شامل خودکارآمدی، صرع کودکان، والدین بود. کلیدواژه های استفاده شده در زبان انگلیسی شامل epilepsy of children, Self efficacy, parents بود. در مجموع با توجه به معیارهای حذف و شمول 20 مقاله بررسی گردید. مرتبط بودن مقالات به موضوع خودکارآمدی مادران دارای کودکان مصروع معیار شمول مقالات بود و معیارهای حذف شامل عدم چاپ در مجله معتبر، بی نام و نشان بودن، خارج بودن از محدوده زمانی مطالعه و عدم امکان دسترسی به متن کامل بعضی مقالات بود. یافته ها: طبق نتایج حاصل از مرور مطالعات، والدین کودکان مصروع با مشکلات مراقبتی همچون چگونگی عملکرد در برابر حملات، روبرو شدن با مشکلات فیزیکی، اجتماعی، روانی و نیز سوالات رایج در مورد کنترل تشنج ها از طریق داروهای مختلف، عوارض جانبی داروها و رژیم غذایی مواجه هستند. در این بین مادران به عنوان مراقب اصلی شدیدا تحت تاثیر بیماری کودکشان قرار دارند به طوری که اکثر آنان مشکلات روانشناختی و خودکارآمدی پایینی در مدیریت تشنج دارند. نتیجه گیری: مدیریت کردن یک کودک مبتلا به صرع امری بسیار مشکل است و به دلیل عدم توانایی کودکان در کنترل حملات، اغلب این مسیولیت بر عهده والدین به خصوص مادر است، بنابراین توانایی و خودکارآمدی مادر در کنترل تشنج بسیار اهمیت دارد. از آن جایی که پرستاران در وضعیت منحصر به فردی جهت تعامل با اعضای خانواده قرار دارند، می توانند با شناخت اثرات تنش زای بیماری صرع بر خانواده و اعضای آن و ارایه مداخلاتی نظیر اجرای برنامه های توانمندسازی خانواده محور با توجه به نیازهای آموزشی و درمانی و تشویق مادران به شرکت فعال در این برنامه ها سبب سازگاری مثبت خانواده و ارتقای خودکارآمدی در آنان شوند..

Keywords:

صرع کودکان , خودکارآمدی , والدین