جایگاه مرویات کعب الاحبار در تفاسیر شیعه تا اواخر قرن ششم

Publish Year: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 661

This Paper With 27 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-14-4_004

تاریخ نمایه سازی: 19 خرداد 1398

Abstract:

کعب الاحبار در ورود روایات اسرائیلی به منابع دینی نقش بسزایی داشته است؛ عده ای از مفسران شیعه در تفاسیر خود از اقوال کعب الاحبار استفاده کرده اند، لذا بازشناسی گونه های روایات کعب در تفاسیر شیعه و موضع مفسر در برخورد با این مرویات بسیار حائز اهمیت است. با توجه به گستردگی تفاسیر، این پژوهش از قرون نخست تا اواخر قرن ششم تفاسیر شیعه را موردبررسی قرار داده است، درمجموع 16 تفسیر موردمطالعه قرار گرفت. که از این مجموعه حدود 8 تفسیر حاوی روایاتی از کعب الاحبار بودند؛ این تفاسیر عبارتند از: تفسیر قمی، فرات کوفی، التبیان، مجمع البیان و جوامع الجامع، روض الجنان، مفاتیح الاسرار و المنتخب فی تفسیر القرآن. مجموع اقوال مروی از کعب در تفاسیر شیعه تا اواخر قرن ششم حدود 97 قول است. این روایات در8 محورقابل تقسیم بندی است، مهم ترین این محورها عبارتنداز: تبیین واژه های قرآنی، شرح و توضیح آیات، تبیین آیات قرآن در قالب بیان مصادیق، نقل جزئیات داستان. باتوجه به وسعت روایات تفسیری در تفاسیر موردبحث، آمار اقوال کعب در بین مجموعه بسیار اندک است و سبک و گرایش تفسیری مفسران ارتباط مستقیمی در ورود مرویات کعب دارد. مفسران مورد بحث در برخورد با روایات کعب به سه صورت موضع خود را بیان کرده اند: 1. نقل بدون داوری 2. پذیرش روایات کعب 3. رد روایات کعب؛ قرائن موجود در تفاسیر، حاکی از آن است که مرویات کعب نقش موثری در آراء تفسیری مفسران ندارد و جایگاه خاص و قابل توجهی را به خود اختصاص نداده است.

Authors

سیده وحیده رحیمی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

سحر یوسفی

دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن وحدیث دانشگاه قم

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • *قرآن کریم (ترجمه: عبدالمحمد آیتی). ...
  • آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن(بی­تا)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: ...
  • ابن ادریس، محمدبن­احمد(1409ق)، المنتخب من تفسیر القرآن، قم: کتابخانه آیت ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی(1404ق)، من لایحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین. ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمر(1408ق)، البدایه و النهایه، بیروت: دارالکتب ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین بن علی(1408ق)، روض الجنان و روح الجنان ...
  • ابوذویب، اسرائیل(2013م)،کعب الاحبار مسلمه الیهود فی الاسلام، بیروت: المرکز الاکادیمی ...
  • ابوریه، محمود(1428ق)، الاضواء علی السنه المحمدیه، قم: دارالکتب الاسلامی. ...
  • ابوشهبه، محمدبن محمد(1408ق)، الاسرائیلیات و الموضوعات فی کتب التفسیر، قاهره: ...
  • الیاس، خلیل اسماعیل(1428ق)،کعب الاحبار و اثره فی التفسیر، بیروت: دارالکتب ...
  • امین، احمد(1975م)، فجر الاسلام، بیروت: دارالکتب العربی. ...
  • بخاری جعفی، محمدبن اسماعیل(1407ق)، صحیح بخاری، بیروت: دارابن کثیر. ...
  • پاکتچی، احمد(1389ش)، تاریخ تفسیر قرآن کریم، تهران: انجمن علمی دانشگاه ...
  • خویی، ابوالقاسم(1413ق)، معجم رجال الحدیث، بی­جا: بی­نا. ...
  • ذهبی، محمدبن احمدبن عثمان(1427ق)،سیر اعلام النبلاء، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی. ...
  • ذهبی، محمدحسین(1411ق)،الاسرائیلیات فی التفسیر و الحدیث، قاهره: مکتبه وهبه، چاپ ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر(1404ق)،الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم: ...
  • شریف الرضی، محمدبن حسین(1406ق)، حقائق التاویل فی متشابه التنزیل، بیروت: ...
  • شریفی، محمد(1394ش)، معرفی و سیر تطور تفاسیر واعظانه شیعه ، ...
  • شعرانی، ابوالحسن(1384ش)، تفسیر نور علی نور(تعلیقات علامه شعرانی بر روض ...
  • شهرستانی، محمدبن­عبدالکریم(1387ش)، مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار، تهران: مرکز البحوث ...
  • طباطبایی، محمدحسین(1402ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن(1412ق)، جوامع الجامع، قم: حوزه علمیه. ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طوسی، محمدبن حسن(بی تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالاحیاء ...
  • العامری، یوسف محمد(1412ق)،کعب الاحبار مرویاته و اقواله فی التفسیر بالماثور، ...
  • عسقلانی، احمدبن علی بن حجر(1415ق)، تهذیب التهذیب، بیروت: دارالفکر، چاپ ...
  • عسقلانی، احمدبن علی بن حجر (1358ق)، الاصابه فی تمییز الصحابه، ...
  • عسکری، سید مرتضی(1388ش)، نقش ائمه در احیای دین، قم: دانشکده ...
  • عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم(1372ش)، طبقات مفسران شیعه، قم: نوید اسلام. ...
  • قمی، علی­بن ابراهیم(1363ش)،تفسیر قمی، قم: دارالکتاب. ...
  • کوفی، فرات­بن ابراهیم(1410ق)، تفسیر فرات کوفی، تهران: وزارت فرهنگ و ...
  • مرکز فرهنگ و معارف قرآن(1382ش)، دایره المعارف قرآن کریم، قم: ...
  • مزی، ابن ابی الحجاج یوسف بن عبدالرحمن(بی تا)،تهذیب الکمال فی ...
  • معرفت، محمدهادی(1377ش)، التفسیر و المفسرون، مشهد: الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه. ...
  • معرفت، محمدهادی (1391ش)، تفسیر و مفسران،  قم: انتشارات التمهید. ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. ...
  • موحدی محب، عبدالله(1378ش)، نگاهی به تفسیر فرات کوفی ، آیینه ...
  • نووی، ابی زکریا یحیی بن شرف(بی تا)،تهذیب الاسماء و اللغات، ...
  • نمایش کامل مراجع