تحلیل گفتمان معنا در تفسیر کشاف

در مقاله حاضر کوشیده ایم گفتمان معنا و فرآیند معنا یابی را در تفسیر کشاف، بررسی و تحلیل کنیم تا از این رهگذر بتوانیم به روش های مورد استفاده زمخشری برای وصول به معنا پی ببریم.امروزه، تحلیل گفتمان معنا یکی از مباحث مهم و اساسی در علوم زبان شناسی و به ویژه معناشناسی است. در این حوزه، سعی می شود با بررسی عوامل و دلالت های درون زبانی همچون واژه شناسی، ساخت های دستوری و ساخت های بلاغی، بافت درون متنی، و نشانه ها و دلالت های برون زبانی حاکم بر متن، مانند بافت موقعیتی، اجتماعی وفرهنگی متن و پیش فرض های تحلیلگر، معانی نهفته در ذهن مولف، آشکار شود. زمخشری در تفسیر خود، در این راه، گام نهاد و برای وصول به نیت جدی صاحب متن، کوشش بسیار کرد؛ بنابراین می توان روش تحلیل گفتمان را به منزله ابزاری برای تحلیل متن و جستجوی معنای مورد نظر گوینده کلام به کار گرفت. شایان ذکر است که در تفسیر کشاف، بر دلالت های درون زبانی، بیش از به کار گیری دلالت های برون زبانی، تکیه شده و این مسئله، حاکی از نگاه ساختار گرایانه زمخشری به متن قرآنی است.  

Keywords:

قرآن کریم , تفسیر کشاف , تحلیل گفتمان , متن , دلالت های درون زبانی , دلالت های برون زبانی