تبیین شیوه ها و الگوهای تربیتی مطلوب بر مبنای تحلیل محتوای احادیث رضوی

یکی از مهمترین وظایف ائمه اطهار (علیهم السلام) ترویج معارف دین مبین اسلام ، بسترساز ی جهت تعمیق این معارف و تربیت یک جامعه اسلامی جهت نیل به کمال و سعادت بوده است. بی شک این راهبرد از طریق اقدامات متعددی انجام می شده که یکی از آنها، آموزش دعا و ترویج آن به مناسبت های مختلف در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی در میان افراد می باشد. در این مقاله تلاش بر این است تا با مطالعه روشمند و تحلیلی گزاره های بیان شده در ادعیه امام رضا (ع)، نقش و کارکردهای این ابزار دینی و فطری در راستای تربیت افراد جامعه اسلامی، بازشناسی و استخراج شده و مدل کلی و شیوه های تربیتی مدنظر آن امام همام، برای چگونگی هدایت افراد و جامعه اسلامی تبیین شود. ویژگی خاص این مقاله، استفاده از روش تحلیل محتوا به منظور ارائه نظام حاکم بر این ادعیه، استخراج قالب های بیانی و جهت گیری های هر کدام از ادعیه رضویه، تجزیه و تحلیل نقاط تمرکز هر دعا و سپس طبقه بندی موضوعی این مضامین می باشد که جهت کشف راهکارهای تربیتی و بومی سازی آنها در نظام آموزشی جامعه و ترویج سبک زندگی اسلامی بسیار مفید و ضروری است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که رویکرد غالب بر این ادعیه، آموزشی و تربیتی بوده که با استفاده از قالب های بیانی تجلیل و توصیف رهگیری شده است. در این ادعیه از 12 قالب بیانی جهت انتقال آموزه های معرفتی و تربیت یک جامعه اسلامی سالم و صالح استفاده شده که توجه و استفاده از آنها در نظام ها و برنامه های آموزشی، موجبات رشد و سعادت افراد و در نهایت جامعه اسلامی را فراهم می آورد. آنچه ضرورت چنین پژوه هایی را روشن می سازد، توجه به نقش مبنایی و محوری کلام امام معصوم (ع)، بویژه ادعیه صادر شده از ایشان به عنوان ابزاری ارتباطی و فرهنگی جهت تربیت جامعه و در نهایت فرهنگ سازی سبک زندگی اسلامی در جامعه است.

Keywords:

امام رضا (ع) , دعا , تربیت , سبک زندگی , تحلیل محتوا