تحلیل مبادی هستی شناختی و معرفت شناختی مسئله عدالت در اندیشه استاد شهید مرتضی مطهری(ره)

 عدالت منتهی آمال بشریت در همهاعصار و زمان ها بوده است و کمتر جریان فکری و جنبش اجتماعی را می توان سراغ گرفت که شعار عدالت را مطرح نکرده باشد. اما آنچه در این میان باقی است اینکه حسب میراث مکتوب معارف و علوم انسانی- اجتماعی هیچ گاه توافقی بر سر چیستی عدالت در بین متفکران حاصل نشده است و تعریف از عدالت و مبادی مابعدالطبیعی هر تعریف و همچنین دلالت های سیاستی آن ها همیشه محل غفلت و یا منازعه واقع شده است. تحلیل و واسازی هستی شناختی، معرفت شناختی و کلامی از مسئلهعدالت مقوله ای است که ادبیات ناظر بر نظریه های عدالت نیازمند آن بوده و هرگونه پالایش نظری و انتخاب در عرصهسیاست گذاری و کاربرد، مستلزم تفطن بدان هاست؛از سوی دیگر،معرفی آرای حکمای اسلامی در این زمینه نیز فارغ از توجهات فلسفی و مابعدالطبیعی ایشان، آنچنانکه باید،محصولی معرفتی در پی ندارد. از اینرو در این نوشته سعی شده کهتعاریف یکی از متفکران معاصر اندیشهاسلامی، استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، از مقولهعدالت حسب نظرات کلامی و فلسفی خود ایشان مورد واسازی هستی شناختی، معرفت شناختی و کلامی قرار گیرد تا دلالت های فلسفی هر یک از تعاریف مطرح شده توسطایشان، به ویژه در حوزهرویکردهای معتزلی، اشعری و شیعی بررسی بیشتری شود و نشان داده شده است که رئالیسم در مسئلهعدالت جایگاه رکینی را در مباحث ناب اسلامی داراست.

Keywords:

عدالت , تعریف عدالت , فلسفه عدالت , واسازی , هستی شناسی , معرفت شناسی , مبادی کلامی , رئالیسم