دو سوی روابط و چالشهای ایران و افغانستان در عهد ناصری (با تاکید بر عهدنامه مرزی آمبالا /1869م)

عهدنامه سیاسی و مرزی آمبالا /1869م - 1289ه ق حلقه مفقوده ی تاریخ روابط و تحولات سیاسی ایران با افغانستان در قرن نوزدهم میلادی محسوب میگردد که آنچنانکه باید و شایدموردتوجه و عنایت واقع نگردیده درحالیکه مرزهای جدید افغانستان در نواحی شمالی و تشکیل ترکستان جنوبی یا افغانی از نتایج مهم و پیامدهای تاثیرگذار آن بر آینده سیاسی افغانستان و ایران قلمداد میگردد. از سوی دیگر دوران پرفرازونشیب ده ساله ی امارت امیر شیرعلی خان از خاندان محمد زایی یا بارکزایی در افغانستان /1868-1879م 1288-1297 –ه ق آغازی بر شکل گیری مرزهای سیاسی افغانستان و همچنین نقطه عطفی بر اصلاحات و رواج تجدد در آن سرزمین محسوب میگردد. پرسش این است که آثار و پیامدهای عهدنامه ی آمبالا بر مرزهای افغانستان و ایران چه بوده است و عملکرد امیر شیرعلی خان محمد زایی در آغاز روند اصلاحات و تجدد در افغانستان چه میباشد در طی این پژوهش به هر دو سوال مطروحه که بر شکل گیری مرزهای شمال شرقی و شرقی ایران اثرگذار بوده پاسخ داده شده است. این تحقیق با روش ترکیبی یعنی توصیفی و تحلیلی انجام و در آن از داده ها و منابع کتابخانه ای و اسنادی استفاده و منابع افغانی نیز در طی این پژوهش از جایگاهی والا برخوردار است.

Keywords:

آمبالا , آخال , ترکستان , مرزها , تجدد