بررسی مواجهه شغلی کارکنان جایگاه های عرضه بنزین و CNG شهرستان شاهین دژ با ترکیبات BTEX در سال 1395

زمینه و هدف: با افزایش تعداد خودروها و به مراتب آن، افزایش تولید و عرضه بنزین و گاز، کیفیت هوا به مرور زمان وخیم ­تر شده است. از مهم ترین آلاینده های فرار که هم از بنزین و گاز خام و هم از احتراق آنها متصاعد می­شود، ترکیبات بنزن، تولوئن، زایلن و اتیل­بنزن(BTEX) می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت BTEX در هوای جایگاه­ های سوخت شهرستان شاهیندژ و حومه انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، نمونه هوای منطقه تنفسی از 24 کارگر 12 جایگاه پمپ بنزین و گاز تهیه شد. نمونه­ ها بر اساس روش NIOSH1501 توسط دستگاه GC-FID آنالیز شدند. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS (نسخه 16) و آزمون های t-test و Linear Regression انجام شد p<0.05). یافته­ ها: میانگین غلظت BTEX در جایگاه­ های بنزین برابر 327±1787، 141±914، 183±973/4 و 123±476/1 µg/m3 و در جایگاه CNG برابر 863±1142/9، 458±507/6، 514±694/9 و 245/6±296 µg/m3 بود. ارتباط بین میانگین غلظت فردی و محیطی بنزن تنها در جایگاه­های CNG معنی­ دار بود (0/05> p). خطر سرطان کارکنان جایگاه های CNG که با بنزن در تماس بودند، برابر4-10×15/8 و حداکثر مقدار شاخص HQ مربوط به گزیلن و برابر 8/656 بود. این مقادیر برای جایگاه بنزین به ترتیب برابر 4-10×21/6 و 16/19 بود. نتیجه گیری:میانگین تراکم بنزن در جایگاه پمپ بنزین حداکثر بوده که بالاتر از حد مجاز کشوری می باشد. خطر ابتلاء به سرطان و شرایط غیر سرطان، بسیار بالا می­باشد که نیازمند اتخاذ تصمیمات کنترلی می ­باشد. بهبود کیفیت سوخت، نصب سیستم­ های بازگردانی بخارات بنزین به مخزن، هوشمند کردن سیستم ­های سوخت­گیری، استفاده از پوشش­ های گیاهی تصفیه کننده ترکیبات BTEX و همچنین استفاده از لوازم حفاظت فردی، جهت بهبود شرایط پیشنهاد می ­شود. 

Keywords:

آلودگی هوا و بخارات آلی فرار , جایگاه سوخت رسانی , مواجهه شغلی , BTEX