ارزیابی آسیب پذیری به آلودگی نیترات به آبخوان دشت الشتر با استفاده از مدل های دراستیک و سینتکس

حفاظت و جلوگیری از آلودگی منابع آبهای زیرزمینی یک امری ضروری است و در این پژوهش، جهت شناسایی نواحی آسیب پذیر آبخوان دشت الشتر در برابر آلودگی از دو روش دراستیک و سینتکس استفاده شد. در این پژوهش ابتدا نقشه حساسیت دشت برای هر یک از این مدل ها، در محیط GIS تهیه شد. ضریب همبستگی به روش پیرسون محاسبه شد و با مقایسه این ضریب و شاخص آسیب پذیری ذاتی مدل های مذکور، مدل دراستیک به علت داشتن ضریب همبستگی بیشتر (67/0)، نسبت به مدل سینتکس (50/0)، انتخاب و به اصلاح وزن پارامترهای آن پرداخته شد. جهت اطمینان از کارکرد مدل ها، هم بستگی به روش پیرسون بین لایه نیترات مربوط به چاه های دشت و نقشه های آسیب پذیری محاسبه شد. با توجه به بالا بودن ضریب همبستگی بین مدل دراستیک و لایه نیترات و به دلیل تطابق نداشتن وزن پارامترهای اختصاص یافته به پارامترها در مدل با نتایج تحلیل حساسیت از روش رتبه بندی AHP استفاده گردید که بر اساس نتایج آن وزن پارامتر توپوگرافی از 1 به 2 و وزن پارامتر محیط غیر اشباع از 5 به 8/2 تغییر نمودند و پارامترهای تغذیه خالص و محیط خاک به دلیل داشتن همبستگی منفی با نقشه پهنه بندی یون نیترات، حذف گردیدند. مدل اصلاح شده (DATIC)، منطقه را به سه کلاس مختلف آسیب پذیری تقسیم بندی نمود که بر اساس آن 67% آن قابل اغماض، 24 درصد در طبقه آسیب پذیری خیلی کم و مقدار 9 درصد در طبقه بندی آسیب پذیری کم قرار گرفتند و این مدل با ضریب همبستگی 79 درصد، مدل مناسب تری برای آبخوان دشت الشتر شد.

Keywords:

آب زیرزمینی , مواد آلاینده , پهنه بندی آسیب پذیری , کاربری اراضی , پارامترهای هیدروژئولوژیکی