بررسی و تحلیل استعاره در دیوان شاپورتهرانی

استعاره که صورت فشرده و خلاصه تشبیه­است، یکی ­از شگردهای خیال­انگیز بیان در زبان ادب است. شاعران سبک هندی به دلیل ­ایجاز و ابهامی ­که در ساختار استعاره وجود دارد، ­توجه زیادی به­آن داشته­اند. شاپورتهرانی یکی­از شاعران سبک هندی در قرن یازدهم است، که در ارائه مضامین مورد نظرش رویکرد زیادی به استعاره داشته، آنگونه که در مجموع 2166 بار از استعاره بهره برده است. از این تعداد 1613 مورد استعاره ­مکنیه از نوع تشخیص هستند، که تاثیر زیادی در خیال­انگیزی وپویایی ­تصاویراستعاری داشته­­­است.این­ پژوهش با روش توصیفی-­تحلیلی به بررسی جنبه­های ­مختلف استعاره وجایگاه ­آن درشعرشاپور تهرانی می­پردازد. بایدگفت شاعر تمایل زیادی به آرایش ­استعاره از طریق همراه ­کردن آن ­با دیگر شگردهای خیال­انگیز بلاغی ­­از جمله تشبیه، کنایه، ایهام، استخدام و اغراق داشته­است. ارزش­ تصاویر استعاری در شعر وی بیشتر آن­جاست که توانسته در موارد متعددی معانی­مجازی واژه­ها راگسترش داده، استعاره­های تازه­ا­ی ­را ازجمله با به کاربردن استعاره­های­ ترکیبی وارد شعرفارسی کند. از ویژگی­های­سبکی ­وی درکاربرد استعاره پیوند دادن استعاره با استثنای منقطع ­است. هر چند شاعر در موارد زیادی استعاره را به استعاره ­تشبیه کرده، گاه حتی­ بنای بیت را براستعاره می­گذارد، اما این­ شیوه سبب تزاحم و ابهام چندانی در تصاویر نشده ­است.

Keywords:

شاپورتهرانی , استعاره , آرایش­استعاره , استعاره ترکیبی , تزاحم­استعاره