در زمانهای دیرین افزون بر ارزش مادی
سنگها و فلزات،بیشتر جنبه سحر و جادو داشته و به علت برخی باورها که نسبت به
سنگها و
فلزات داشتند آنها را ستایش کرده و به کار میبردند. شاعران و نویسندگان ما از دیر باز در سخن پردازی و مضمون سازی خود از
سنگها و
فلزات بهره برده اند.
خاقانی شروانی از شاعرانی است که از پشتوانه فرهنگی سترگی برخوردار میباشد. این پشتوانه فرهنگی به عنوان بن مایه آفرینش مضامین و تصاویر بدیع گونه گونی خاصی دارد، تا آن جا که درک و دریافت صحیح معنی برخی از اشعار او جز با آگاهی از خواص
سنگها و
فلزات و باورهای عامیانه امکان پذیر نیست. در این پژوهش ضمن تبیین بسامد کاربرد
سنگها و
فلزات در دیوان خاقانی، بازتابهای هنری
سنگها و
فلزات در شعر
خاقانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور پس از فیش برداری و استخراج ابیات متضمن
سنگها و فلزات، جهت شرح هر مدخل به منابع مربوطه از جمله کتابهای طب، ادویه و جواهرنامه ها مراجعه شده است. همچنین با تامل در شعر
خاقانی و منابع متقدم باورهای عامیانه و خواص و تاثیرات آنها متبین گردیده است.