کثرت گرایی ارزشی در نقد اخلاقی هنر: جستاری نقادانه

مساله ی معیار داوری در نقد اخلاقی هنر از سرنوشت سازترین مسائل در این وادی است، یعنی این مساله که کدام دسته از ارزش ها معیار داوری در باب آثار هنری اند و ارزش نهایی آن ها را تعیین می کنند. در این میان، یکی از متاخرترین رویکردها کثرت گرایی ارزشی است، که در عرض سه رویکرد عمده ی دیگر، یعنی اصالت اخلاق ، اصالت زیبایی شناسی ، و خودآیینی گرایی ، پیشنهادی متفاوت عرضه می دارد، و آن این که ترکیبی از ارزش ها (از جمله ارزش های اخلاقی و زیبایی شناختی) معیار داوری نهایی در باب هنر اند. یکی از شاخص ترین نمایندگان کثرت گرایی ارزشی در نقد اخلاقی هنر بریس گات است. او، در دفاع از رهیافت خاص خود نسبت به نقد اخلاقی هنر، کثرت گرایی ارزشی پیشه می کند. اما به نظر می رسد که کثرت گرایی ارزشی ، دست کم بر طبق روایت او، با مسائلی مواجه است که پذیرش آن را ناموجه می سازند. کثرت گرا یا باید بپذیرد که تصمیم گیری نهایی در باب ارزش هنر به شم و ذوق داور احاله می شود، یا باید تصدیق کند که رویکردش بالمآل به یکی از سه رویکرد عمده ی دیگر فروکاسته می شود، و یا این که معیار تازه ای در کار بیاورد که هر دو دسته ارزش زیبایی شناختی و اخلاقی بالمآل قابل تبدیل به آن باشند. روشن است که، در حالت اول، نقد به معنای عملی نظام مند منتفی خواهد بود و، در حالت دوم و سوم، کثرت گرایی ارزشی معنای محصلی نخواهد داشت.

Keywords:

نقد اخلاقی هنر , ارزش های اخلاقی , ارزش های زیبایی شناختی , کثرت گرایی ارزشی