اندیشه سیاسی سید جمال الدین اسد آبادی

اصلاحگری سید جمال ابعاد مختلفی دارد، اما روح اصلی اصلاح گری سید جمال در جهان اسلام است. چرا اروپائیان ترقی کردند و مسلمانان از ترقی باز ماندند و دچار زوال شدند؟ سید « تجدد » جمال به دنبال این است که جهان اسلام و مسلمانان را با دوران جدید، ویژگی ها و عوامل شکل گیری آن آشنا کند وشرایطی رافراهم کند که مسلمانان نیز در دنیای جدید و تمدن آن سهمی به دست آورند و با اتکاء بر عناصر اصلی آن یعنی علم و عقل و دیگر عناصر آن از جمله نهاد های سیاسی دموکراتیک بر قدرت خود بیافزایند. شاید از این منظر بتوان گفت که دغدغه اصلی سید دغدغه هویتی نیست بلکه دغدغه نهایی و تعیین کننده در اندیشه او این است که چگونه می توان به جهان اسلام قدرت بخشید از این نظر شاید حفظ هویت جهان اسلام برای او آن قدر اهمیت ندارد که افزایش اقتدار جهان اسلام مهم است. به همین دلیل هم راه قدرت و شوکت جهان اسلام را با هدف ورود به تجدد مطرح می کند و تحقق اصلاحات در جوامع را ورود به دنیای جدیدقلمداد می کند، به همین دلیل ، آزادی، احزاب سیاسی هم هست که در اندیشه اصلاحی وی عناصر تمدن غرب یعنی علم، عقل ومطبوعات مورد تاکید واقع می شود.بنابر این سید اصلاح گری و جذب عناصرفکری و سیاسی مدرنیته را، در تضاد با سنت دینی مسلمین نمی بیند و هر چند که درک عمیق تری ازتمدن اروپایی دارد و بر عناصر ذاتی تمدن اروپایی تاکید دارد.