بررسی وجوه تشابه اندیشه سید جمال الدین اسدآبادی و سید اشرف گیلانی

در دوره مشروطیت کوشش نویسندگان، شاعران و دگراندیشان براین امر متمرکز بود که با آشنا کردن اذهان عمومی با مفاهیم مدرن جهان غرب وآگاه سازی آنان به حقوق خود در برابر دولت ، زمینه را برای تشکیل حکومتی مشروطه که در آن قدرت پادشاه به قانون محدود شود ومردم نیز با استفاد ه ازابزارهای دموکراتیک نقشی سازنده در سرنوشت فردی و اجتماعی خو د داشته باشند فراهم کنند ، بنابراین ادبیات دوره مشروطه بازتاب اندیشه ها ی ترقی خواهانه دگراندیشا ن انقلابی ایرا ن است. دورنمایه های اصلی ادبیات این دوره را می توان به صورت زیر مختصر کرد: 1 وطن : شامل مباحثی چون : ملیت وحق حاکمیت ملت، ناسیونالیسم، شووینیزم. 2 آزادی : شامل مباحثی درزمینه دموکراسی اجتماعی وسیاسی چو ن : آزادی بیان ، قلم ، افکار، احزاب، قانون خواهی ، پارلمانتاریسم ، استقلا ل سیاس ی واستقلا ل اجتماعی ، اندیشه ها ی ضد استبدادی وضد استعماری، زن، حجاب وکشف حجاب، علل عقب ماندگی فرهنگی، اجتماعی زنا ن لزوم تعلیم وتربیت زن، به رسمیت شناختن پاره ای حقوق اجتماعی برای زنان. 3 مدنیت غربی : لزوم اخذ علم وصنعت غربی ،اندیشه ایجاد مدارس و دانشگاه به شیو ه اروپائی ، لزوم اخذ شیوه ها ونهاد های حکومتی غرب؛ سوسیالیسم ونوعی الحاد. 4 انتقادهای اجتماعی وسیاسی که شامل: انتقاد از شیوه های حکومت های استبدادی ، انتقاد ( از نظام سیاسی و اجتماعی واداری وشخصیت ها است.5 اندیشه اتحاد اسلامی