بررسی آشناییزدایی معنایی در سروده های اجتماعی محمدرضا شفیعی کدکنی

اصطلاح آشنایی زدایی(هنجارگریزی) اولین بار، توسط فرمالیستهای روس مطرح شد. بر اساس این روش، شاعر میتواند با گریز از هنجار، در حوزه های زبانی، واژگانی، نحوی، آوایی و معنایی، شعر خود را برجسته ساخته و ظرفیتهای درونی و بیرونی آن را افزایش دهد. آشنایی زدایی را در شعر نیماو شاعران پس از وی در گونه های مختلف و به شکل گستردهای، میتوان جستجو کرد. یکی از پربسامدترین گونه های آشنایی زدایی در شعر معاصر، آشناییزدایی معنایی است که شاعر در آن میکوشد، با گریز از هنجار و برجسته ساختن معنای مورد نظر خود، فرایند کشف و برداشت را برای مخاطب با لذت بیشتری همراه گرداند و عادتهای معنایی مخاطب را با چالشی تازه روبرو کند. یکی از شاعران معاصر که نمونه های قابل تاملی از آشنایی زدایی معنایی را در شعر خود به کار گرفته است، محمدرضا شفیعی کدکنی متخلص به م. سرشک است. او در حوزه معنا، افقهای گستردهای را پیش روی مخاطب خویش قرار میدهد و تلاش میکند با شکستن سنتهای فکر و معنایی جامعه خویش، جهانی دیگرگونه را به تصویر بکشد.در این نوشتار تلاش شده است پس از نگاهی مختصر به آشنایی زدایی نمونه های برجسته آن در سروده های محمدرضا شفیعی کدکنی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

Keywords:

آشنایی زدایی , برجسته سازی , هنجارگریزی معنایی , محمدرضا شفیعی کدکنی