بازنگری شبکه اجتماعی قنات به منظور دستیابی به توسعه پایدار روستایی

فلات مرکزی ایران به دلیل قرارگیری در کمربند خشک جهان، با مشکل کم آبی مواجه بوده است. آبهای زیر زمینی در این قسمت از منطقه ایران از عوامل بنیادی در شکل گیری و توسعه سکونتگاه های شهری و روستایی به شمار می آید. دستیابی به این منابع آبی از بزرگترین ابتکارات ساکنین این فلات به شمار می رود که براساس تعاون و همکاری میان آنان استوار بوده است. قنات مهمترین عامل دستیابی به آب در شبکه ی روابط اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت آن، ارزش فرهنگی و پیوند هایی است که این فن بهره برداری عقلایی از منابع طبیعی، با جنبه های گوناگون زندگی بویژه زندگی روستاییان داشته است. این مقاله با هدف شناخت و درک شبکه اجتماعی قنات در توسعه پایدار روستایی به بررسی انواع عناصر موجود در سرمایه اجتماعی پرداخته است. برای این منظور منابع مکتوب موجود در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و از مطالعات میدانی انجام شده توسط محققین در فردوسیه و داوران شهرستان رفسنجان که در سالهای 1388 و 1389 صورت گرفته استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که میزان سرمایه اجتماعی در روستای دارای قنات بیشتر از روستای فاقد قنات است و تفاوت معنی داری بین آنها وجود دارد و نشان دهنده ی اهمیت قنات در تقویت شاخص های پایداری اجتماعی در مناطق روستایی است.

Keywords:

سرمایه ی اجتماعی , قنات , توسعه پایدار روستایی , شبکه های اجتماعی قنات