تحلیل پایداری دیواره معادن روباز با استفاده از روش واکاوی سلسله مراتبی (AHP) ،مطالعه موردی در معادن سنگ آهن جلال آباد و گهرزمین

ریزش دیواره کاواک های استخراجی معدنی به طور متوسط هر ساله جان صدها نفر را در دنیا می گیرد. تنها در ایالات متحده در یک بازه زمانی 20 ساله از سال 1985 تا 2004 حدود 230 نفر در در اثر ریزش دیواره های معدن جان خود را از دست داده اند .1 در سال 1385 ریزش دیواره باختری معدن سرب و روی انگوران باعث توقف عملیات معدنکاری و تحمیل هزینه های سنگین به اقتصاد معدن گردید. با توجه به رشد فعالیت های معدنی در کشور در دهه های اخیر و توسعه معادن رو باز بزرگ مانند سرچشمه، گل گهر، سونگون، انگوران و ... مطالعه ، ارزیابی و بهسازی پایداری شیب های دیواره ی معادن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از بهترین و معمول ترین روشها برداشت و ارزیابی شکستگی ها و ناپیوستگی ها در پایداری دیواره معدن است. چنانچه شیب دیواره از آستانه پایداری مصالح بیشتر باشد ناپیوستگی ها و شکستگی ها ریزش مواد دیواره را تسهیل میکند. در زمین شناسی مهندسی از روش های تحلیلی آماری مانند واکاوی سلسله مراتبی(analytic hierarchy process (AHP ، تحلیل فازی (Fuzzy process) و تلفیق جمع وزنی (Weighted sum) به طور گسترده ای در بررسی مسائل مربوط به پایش زمین لغزش ها و خزش سطوح شیبدار استفاده می شود.[1] در یک مطالعه موردی Hongsen Luo و همکاران [2] (2016) دریکی از معادن رو باز در جنوب چین با کاربری از روش تحلیل سلسله مراتبی و در نظر گرفتن وضعیت سنگ شناسی ، شیب توپوگرافی، همسویی جهت شیب درزه ها با شیب توپوگرافی، تاثیر آبهای سطحی و زیرسطحی، پارامترهای مکانیکی واحدهای سنگی، تاثیر لرزش های انفجار و تاثیر فعالیت های انسانی؛ اقدام به پهنه بندی دیواره های کاواک معدنی از نقطه نظر پایداری کرده است. در مطالعه مشابه Shiguo Sun و همکاران [3] (2015) ، در محیط GISو با استفاده از روش تحلیل فازی ، الگوریتم هایی برای تحلیل پایداری شیب معادن روباز ارائه کرده است .فرایند تحلیل سلسله مراتبی [4] (AHP) (T . L. Satty, 1980) روش ارزیابی چند معیاری است که برای تصمیم گیری در شرایطی که معیارهای تصمیم گیری نسبتا زیاد است و انتخاب بین گزینه ها را با مشکل مواجه می سازد مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای این روش آن است که امکان مقایسه کمی و کیفی را در کنار هم فراهم می کند. در این روش عنصر هر سطح نسبت به عنصر مربوط به خود در سطح بالاتر به صورت زوجی مقایسه و وزن آن محاسبه می گردد.