اثرات ذخیره نزولات آسمانی (پی تینگ) در تثبیت حوزه های آبخیز مناطق خشک (مطالعه موردی منطقه ایرانشهر)

خاک یکی از منابع مهم طبیعی کشور به حساب می آید که در اثر استفاده غیر علمی در حال از بین رفتن بوده و حاصل خیزی آن کاهش می یابد. بر اثر از بین رفتن پوشش گیاهی و به دلیل کاهش نفوذپذیری، هرز آب ها بر سطح خاک جریان می یابد. با تداوم این فرآیند و عدم تغذیه آب های زیرزمینی، سطح آبها کاهش یافته که فرآیند آن تخریب اکوسیستم منطقه و افزایش سطح مناطق بیابانی کشور است. این پژوهش در منطقه ایرانشهر انجام پذیرفت و هدف از اجرای آن بررسی تاثیر استفاده از پی تینگ در کاهش هرزآب و افزایش رطوبت خاک بوده است. برای اجرای این پژوهش کرت هایی به ابعاد 40×20 متر به فاصله 3 متر از یکدیگر طراحی و سپس اطراف آن با خاکریزهایی به حدود 40 سانتی متر ارتفاع محصور شد. در انتهای شیب هر کرت اقدام به احداث یک حوضچه سیمانی غیر قابل نفوذ شد تا میزان رواناب و رسوب وارد شده در هر حوضچه پس از هر بارش اندازه گیری شود. همچنین مقدار رطوبت هر تیمار نیز پس از هر بارندگی اندازه گیری شد. در پایان پوشش گیاهی محدوده مورد پژوهش نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه های خاک از محدوده پژوهش برداشت و بافت آن مورد آنالیز قرار گرفت. بارانسنجی نیز به منظور اندازه گیری میزان بارندگی در کنار طرح قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در طول مدت اجرای طرح در مخازن هر یک از تیمارهای شاهد و پی تینگ به ترتیب ترتیب 8100 و 2000 لیتر هرزآب ذخیره شد. همچنین مقدار رسوب ورودی به مخازن هر یک از تیمارهای مذبور نیز 10 و 1/2 کیلوگرم برآورد شد. مقدار رطوبت تیمار شاهد 7 درصد بوده است ولی اجرای عملیات پی تینگ سبب افزایش میزان رطوبت به 12 درصد شده است. نتیجه گیری می شود با اجرای عملیات پی تینگ میزان سطح قابل نفوذ آب در خاک بیشتر شده است بنابر این میزان نفوذ آب در خاک افزایش یافته است.

اثرات ذخیره نزولات آسمانی (پی تینگ) در تثبیت حوزه های آبخیز مناطق خشک (مطالعه موردی منطقه ایرانشهر) Keywords:

رطوبت خاک , پی تینگ , تخریب اکوسیست , مقدار نفوذ , هرزآب.