پسماند و انرژی الکتریکی در شهر باباحیدر (استان چهار محال و بختیاری)

در کشور ما ایران با محاسبه 800 گرم زباله سرانه، هر روزه بالغ بر 50000 تن مواد زاید جامد تولید می شود که در مقایسه با سایر کشورهای جهان با 292 کیلوگرم زباله هر نفر در سال در حد متعادلی قرار گرفته است (صفری و همکاران، 1392 )، لکن ازدیاد جمعیت و توسعه صنعت به گونه ای که در برنامه ششم جمهوری اسلامی ایران مطرح است موجبات ازدیاد مواد زاید جامد و بالطبع تغییرات فیزیکی شیمیایی آنها را بوجود میآورد.. وجود 70 درصد مواد آلی قابل کمپوست و بیش از 40 درصد رطوبت در زباله های خانگی از یک سو و تفاوت فاحش آب و هوا و شرایط زیست در مناطق مختلف کشور با سبک و فرهنگ منحصر به خود از سوی دیگر خود دلیلی بر استفاده صحیح از این منبع انرژی می باشد، تجربه سال ها رکود در عمل آوردن کمپوست و پرداخت هزینه های گزاف جمع آوری و دفع زباله که تنها برای شهرهای مختلف کشور روزانه حدود 20 % بودجه شهرداری ها را تشکیل می دهد نشانگر اهمیت این مسئله در برنامه های محیط زیست کشور است (عبدلی، 1379 ). در ایران زباله ها یا در خاک دفن شده یا بیشتر در طبیعت، در مناطقی نزدیک شهرها، انبارمی شوند تا بعد سوزانده شوند. همه این راه ها برای محیط زیست خطرناک است و باعث فرسایش خاک، آلودگی هوا، زشت کردن طبیعت و نامناسب شدن محیط طبیعی برای حیات وحش می شود (محمودی و همکاران، 1388 ). هم اکنون شهروندان تهرانی، روزانه بیشتر از هفت هزار تن زباله تولید می کنند که هزینه سالانه جمع آوری آن برای شهرداری تهران، حدود 50 میلیارد تومان است. این زباله مقادیر زیادی گاز گلخانه ای دی اکسید کربن تولید مى کند و حجم زیادی شیرابه از آن خارج می شود که سبب آلودگی آب های زیر زمینی و خاک است (نصیری، 1392 ). اهمیت رو به فزونی تصفیه و دفع زباله های جامد شهری از یکسو، و جستجو برای دستیابی و استفاده هرچه بیشتر از منابع جایگزین انرژی از سوی دیگر، نقش استحصال انرژی از زباله را در مدیریت دفع زباله های جامد شهری، هرچه بیشتر برجسته نموده است (عمرانی، 1373 ). قدیمی ترین و متداول ترین شکل استحصال انرژی از زباله، سوزاندن زباله و مهار انرژی حرارتی حاصل از آن است. این عمل، در عین کاهش حجم زباله، استفاده از منابع جایگزین انرژی را هم به همراه دارد. از دیگر مزایای آن، گندزدائی و سترون ساختن جریان زباله، با تخریب کامل همه ارگانیسم هایی است که، در صورت دفع زمینی، می توانند سبب بروز بیماری ها گردند (نورپور و همکاران، 1392 ) . هدف از این نوشتار بررسی میزان پسماند تولید شده در شهر بابا حیدر بر اساس نفر روز و میزان هدر رفت حداقل و حداکثر انرژی، بر مبنای روش های مرسوم خاکچال و هاضم بی هوازی است. روش خاکچال یا تولید برق و انرژی الکتریکی از دفن گاه زباله از اولین روش های امحاء زباله در جهان می باشد و شامل مدفون نمودن زباله های قابل تجزیه و بدست آوردن ترکیبی از گازهای متان، دی اکسید کربن، هیدروژن، ازت و... است. منبع تولید گاز پس از دو ماه از دفن آغاز و تا صد سال ادامه می یابد (مافی و همکاران، 1391 ). گاز اصلی در فرآیند تولید انرژی متان بوده که علاوه بر تولید الکتریسیته، سوزاندن آن کمک بزرگی به عدم تخریب محیط زیست می کند. ظرفیت تولید انرژی الکتریکی در این روش به ازای یک تن پسماند قابل تجزیه حداقل و حداکثر به ترتیب 41 و 84 و به طور میانگین 63 کیلو وات ساعت است (کرباسی و همکاران، 1383 ). روش هاضم بی هوازی یا بیوگاز زباله، در این روش زباله پس از تفکیک، خرد شده و شیرابه، لجن فاضلاب و... مخلوط شده و در مخازنی در دمای بالاتر از محیط بی هوازی هضم شده، و تولید دو گاز عمده متان و دی اکسید کربن می کند، در نهایت با سوزاندن این دو گاز انرژی الکتریکی حاصل می گردد.