تاملی بر تاثیر رشته های خاطرهای اذهان جمعی در خاطره انگیزی و ایجاد دلبستگی مکانی در بازار تاریخی تبریز

مفهوم دلبستگی به مکان به همراه ویژگی های طراحانه محیط به عنوان یک اصل اساسی در رضایتمندی مکانی، حفاظتخودانگیخته و علاقه به بازدید مجدد محیط، از مفاهیم کلیدی خاطرهساز میان انسان و مکان، در ارزش آفرینی و تقویت ادراکبصری بافت های تاریخی شهری است. لیکن امروزه، جایگاه ویژه این موضوع و ابعاد ماهوی آن با در نظر گرفتن تمایلات توسعهشهرها به سوی کالبدی شدن؛ به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته و سبب گشته آنچه فضای شهری عرضه می دارد؛ با آنچه شهرونددر رشته های خاطرهای و هویتی خویش، طلب میکند در تعارض قرار گیرد. در نوشتار حاضر، که برآمده از پژوهشی است مستقل،به منظور تبیین تاثیر هویت مکانی خاطرات جمعی در ارتقای حس دلبستگی و تداوم رشته های خاطرهای یکی از ساختارهایهویت بخش شهری تبریز یعنی بازار تاریخی آن، به برخی از خلاهای علمی و معرفتی موجود در این زمینه با طرح دو پرسش پاسخداده شده است: 1- مولفه های چیستی و چگونگی فرآیند شکل گیری دلبستگی مکانی در ادراک بصری محیط کدام ها می باشند 2-خاطره انگیزی و انباشت رشته های خاطرهای مکان چگونه بر ارتباط شهر و شهروندان و تبلور افراشت های معنایی مکان اثر میگذارد برای نیل به پاسخ پرسش ها، این مقاله ضمن تدقیق در پارامترهای به وجود آورنده معنا در مکان، با رویکرد پدیدارشناختیبه ارایه مفاهیمی چون حس تعلق، هویت، مکان و خاطره پرداخته و با کاربست روش مورد پژوهی و کنکاش حول ترابط و تاثراتمکان و رشته های خاطرهای منتج از آن در بازار تاریخی تبریز به عنوان یکی از نفایس معماری ایران و جهان؛ به تبیین نقش آن رابر کیفیت ادراک شهروندان از فضای شهری، در چهارچوب نظام معماری ایرانی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد؛ویژگی ناملموس و هویت نهفته میراث معماری بازار تاریخی تبریز در ارتباط با بستر فرهنگی شهر با ایجاد تعلق خاطر و تجسد آندر یک رشته خاطرهای، مبدل به الگوی ذهنی در بازشناخت مکان و خوانایی محیط شده و موجد حس دلبستگی مخاطب با محیطآن، گشته است. موضوعی که خود جلوه ای ممتاز از خرد و انعطاف پذیری معماری ایرانی است.

Keywords:

خاطره انگیزی , هویت مکانی , حافظه تاریخی , تعلق مکانی , رشته های خاطره ای