بررسی شیوه تفسیری مولوی در مثنوی با نگاهی به حقایق التفسیر سلمی

واکاوی ژرف اندیشه های غنی و شخصیت عرفانی مولوی نیازمند بررسی این نکته است که در زمان حیات او چه کتاب هایی در محافل صوفیه و مجامع علمی بیشتر معروف و متداول و مورد رجوع همگان بوده و مولوی نیز به احتمال زیاد برخی از آنها را دیده تاثیر پذیرفته است. ظن مسلم در این مورد آن است که مولانا به طور قطع آثار سنایی، عطار، رسال قشیریه و قوت القلوب ابوطالب مکی را دیده و از آثار صوفیان بزرگی چون محمد و احمد غزالی، عین القضات همدانی، میبدی و روزبهان بقلی آگاهی داشته است. افزون بر این موارد، بنا بر تصریح افلاکی در مناقب العارفین، مولانا با حقایق التفسیر سلمی آشنا بوده و بدون شک از این تفسیر بزرگ و نفیس عرفانی نیز استفاده ها کرده و در تفسیر عرفانی آیات قرآن کریم بدان نظر داشته و تحت تاثیر آن قرار گرفته است. در این پزوهش با توجه به همسانی ها و مشترکان دواثر یاد شده، هم به شکل گیری شیوه تفسیری مولوی که مستقیما تحت تاثیر حقایق التفسیر بوده است، اشاره خواهد شد و هم سیر آرا و اندیشه های بنیادین عرفان و تصوف اسلامی را که در حقایق التفسیر مطرح شده و به نوعی به دست مولوی رسیده و با اندیشه ی وقاد او راه کمال و تعالی را پیموده است، مورد بررسی و مداقعه قرار خواهد گرفت.

Keywords:

تصوف , تفسیر , سلمی , عرفان , مولوی