مدل سازی آزمایشگاهی به منظور تعیین راندمان هیدرولیکی تالاب های مصنوعی

در بین بوم سازگان های طبیعی ارزش تالاب ها دیرتر از بقیه ی بوم سازگان دیگر درک شده و کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. تالاب های مصنوعی طرح های جدیدی بر گرفته از سیستم های طبیعی هستند. این تالاب ها، زمین هایی هستند که به وسیله آب های سطحی یا زیرزمینی اشباع می شوند. سیستم های تالاب مصنوعی، در کاهش دبی پیک برای جلوگیری از سیل، تصفیه فاضلاب و رواناب موثر بوده و به بهبود حفظ حیات وحش کمک می کنند. یکی از مهم ترین خصوصیاتی که می تواند در طرح های اجرایی ومدیریت تالاب ها، نقش بسزایی ایفاء کند، راندمان هیدرولیکی تالاب می باشد. از آنجایی که اغلب تحقیقات انجام شده در این زمیته متکی بر شبیه سازی های عددی و رایانه ای بوده اند، بنابراین لزوم اهمیت بکارگیری مدل های آزمایشگاهی برای درک بهتر رفتار جریان درون تالاب دو چندان می شود. بر این اساس در این پژوهش با بر پایی یک مدل آزمایشگاهی مستطیل شکل به ابعاد 2 متر در 1 متر به بررسی راندمان هیدرولیکی تالاب های مصنوعی آب سطحی پرداخته شده است. برای محاسبه زمان ماند هیدرولیکی وبالطبع محاسبه راندمان هیدرولیکی، از تزریق ردیاب سدیم کلراید NaCl در ورودی و ثبت نتایج در خروجی استفاده شد. در ادامه بررسی عوامل تاثیرگذار از جمله اثر شکل ظاهری تالاب، موقعیت ورودی و خروجی جریان، پراکندگی و توزیع پوشش گیاهی، موقعیت طبیعی و موضع نگاری کف تالاب و جزیره ها (موانع) بر عملکرد هیدرولیکی تالاب های مصنوعی، راهکارهایی جهت ارتقاء و بهبود راندمان هیدرولیکی می باشد. به همین منظور دو گروه تالاب مصنوعی آب سطحی با وضعیت ورودی و خروجی جریان در گوشه ها و همچنین مرکز با هم مقایسه و در ادامه اثر عوامل پوشش گیاهی، موضع نگاری کف تالاب، جزیره ها و گرد شدگی ریوس بر راندمان هیدرولیکی این دو گروه تالاب مصنوعی آب سطحی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، توزیع پوشش گیاهی بصورت عرضی در سطح دو گروه تالاب ها باعث افزایش راندمان شد که این افزایش در گروه تالاب اول با ورودی و خروجی جریان در گوشه مشهودتر است 78/4 درصد پس از شهود نتایج موضع نگاری کف تالاب، افزایش چشم گیر راندمان هیدرولیکی تالاب مصنوعی آب سطحی با ورودی و خروجی مرکز محرز گردید متوسط 46/1 درصد ورودی و خروجی مرکز محرز گردید ها در برابر جریان ورودی حاکی از افزایش راندمان هیدرولیکی است، به نحوی که قطر جزیره افزایش یابد افزایش راندمان بارزتر است 6/5 درصد در ادامه مقایس بین گردشدگی ریوس با ریوس مستطیلی در دو گروه تالاب انجام شد و نتایج نشان دهنده افزایش راندمان هیدرولیکی معادل 4/2 درصد در ریوس مستطیلی نسبت به ریوس گرد شده است.

Keywords:

تالاب مصنوعی آب سطحی , راندمان هیدرولیکی , مدل آزمایشگاهی , هندسه تالاب , زمان ماند.