فعالیتهای بهبود دهنده قارچ میکوریزا در بوته های توتون در مواجهه با افزایش غلظت کلر در آب آبیاری

سابق و هدف: مقادیر بیش از حد کلر در برگ توتون، میزان سوزش را کاهش می دهد و باعث عوارض جانبی خاصی مانند افزایش رطوبت، تیرگی، رنگ های ناهمگون و بوی نامطلوب در برگ می شود. قارچ آربوسکولار میکوریزا با ریشه های بیش از 80 درصد از گونه های خشکی زی از جمله گیاهان نمک دوست، آب دوست و خشکی پسند در ارتباط است. نقش قارچ میکوریزا برای ارتقا رشد گیاه و تحمل به شوری ثابت شده است. قارچ میکوریزا مقاومت در برابر شوری را با استفاده از مکانیسم های مختلف افزایش می دهند. تا به امروز، هیچ اطلاعاتی در مورد تعامل بین قارچ های میکوریزا و توتون در مواجه با غلظت های بالای کلر در آب آبیاری و عکس العمل بوته های توتون در دسترس نیست. مواد وروش ها: این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور گرگان استان گلستان در طول مدت دو سال زراعی (1392-1391) انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد، فاکتورهای آزمایش شامل 1- قارچ میکوریزا Rhizophagus irregularis در دو سطح (با قارچ، AM+ و بدون قارچ، AM-) و 2- غلظت کلرید در آب آبیاری در چهار سطح (10، 40، 70 و 100 میلی گرم کلر در لیتر؛ (C1-C4، منبع کلر مورد استفاده کلرید کلسیم بود و غلظت 10 میلی گرم کلر در لیتر، فاقد عوارض جانبی روی توتون است لذا این غلظت از کلر به عنوان شاهد انتخاب شد. رقم توتون ویرجینیایی انتخابی در این مطالعه K-326 بود. یافته ها: بوته های توتون میکوریزایی بطور قابل توجهی جذب بالاتر عناصر غذایی در برگ و تعداد برگ، بدون در نظر گرفتن شدت تنش کلرید داشتند. عملکرد برگ بوته های AM+ بالاتر از گیاهان AM-، تحت شرایط تنش کلر C2-C4 بود. محتوای کلر برگ با افزایش غلظت کلر آب آبیاری به شکل خطی افزایش می یابد، در حالی که گیاهان AM+ محتوای کلر کمتری را نشان دادند. محتوای نیکوتین برگ های تولید شده توسط بوته های توتون AM+ نسبت به گیاهان AM-، بطور قابل توجهی بالاتر بودند. آنزیم های آنتی اکسیدان مانند سوپراکسید دسموتاز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز بعلاوه آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی شامل اسید آسکوربیک و گلوتاتیون، تغییرات زیادی را با تیمار کلرید به نمایش گذاشته اند. تنش کلر باعث کاهش در سطوح داخلی هورمون رشد و افزایش اسید آبسزیک گردید. بوته های تلقیح شده با قارچ (AM+) سطوح بالاتری از هورمون رشد را حفظ نمودند و همچنین تاثیر منفی کلرید را تا حدی تعدیل کردند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده غلظت قابل قبول کلر در برگ توتون ویرجینیا باید کمتر از 1٪ باشد. برگ های با غلظت بالاتر کلر از کیفیت پایین تر همراه با کاهش میزان سوزش، برخوردارند. بر اساس نتایج بالا بهتر است از آب آبیاری با غلظت کلر زیر 25 میلی گرم در لیتر استفاده شود زیرا در این سطح، غلظت کلر در برگ حدود 1٪ باقی می ماند. اما از سوی دیگر، سطح کلر 40 میلی گرم در لیتر در آب آبیاری در زمان تلقیح توتون با قارچ میکوریزا می تواند به عنوان حد آستانه بالاتر در نظر گرفته شود. در چنین غلظت های بالایی استفاده از قارچ میکوریزا توصیه می شود، زیرا غلظت کلر برگ را در حدود سطح قابل قبول نگه می دارد.

Keywords:

Glomus intraradices , کلرید , توتون ویرجینیایی , عملکرد برگ