تبیین الگوهای ساختار معماری شهرهای شمالی کشور آذربایجان در جهت حفظ ارزش های تاریخی؛ نمونه های موردی: شهرهای قبله، لاهیج وخینالیق.

معماری و شهرسازی کشور آذربایجان، باستانی و بسیار غنی از فرهنگ است؛ و ساختارهای ابتدایی مانند حفره های زیر زمینی تا سازمان تکامل یافته ای از فضاهای شهری )خانه، بازار، میدان، خیابان اصلی، ساختمان های مذهبی و ...( را شامل می شود. این فضاهای باستانی از طریق نمایش ارزش های معماری طبیعی و تاریخی قرون وسطایی، به حفظ هویت این کشور اقدام می کند. حفظ این ارزش های تاریخی بسیار مهم است و می توان از طریق شناسایی ظرفیت های موجود و ایجاد و توسعه امکانات توریستی، اقتصاد محلی در آن منطقه را رونق بخشید. در میان شهرهای تاریخی، قبله 1، لاهیج 2 و خینالیق 3، در بخش شمالی کشور، با دارا بودن ارزش های تاریخی بسیار، می توانند به مقاصد گردشگری ارزشمندی تبدیل شوند. با این حال، مطالعات پیشین، کمتر به تحلیل ویژگی های ارزشمند سکونتی باستانی و بکارگیری آن در شرایط معاصر این مناطق پرداخته اند. در این راستا، هدف این تحقیق، مطالعه ماهیت شکل گیری ساختار خانه های مسکونی باستانی شهرهای قبله ، لاهیج و خینالیق، از دیدگاه تاریخی و معماری است، تا بتوان با بررسی این آثار ویژگی های منحصر به فرد آن را کشف و شرایط احیاء و گسترش آنها در موقعیت امروز را یافت. بدین منظور، اهدف مطالعه در سه نقطه حفاظت شده )قبله، لاهیج و خینالیق( در منطقه کوهستانی شمال کشور آذربایجان انتخاب شده و ساختار آن ها برای کشف فرصت هایی برای سیستم گردشگری بین المللی مورد بررسی قرار گرفته اند. روش تحقیق پژوهش حاضر، به چندین روش تحلیلی، سیستماتیک و ارائه پیشنهادات اشاره دارد. در گام نخست از طریق مطالعات بنیادی به بررسی کتب و اسناد موجود پرداخته، سپس از طریق تجزیه و تحلیل تطبیقی تجربه های پیشین و برداشت های میدانی از محل، از طریق گراف های تصویری و بررسی اجتماع مردم در حوزه تاریخ، معماری، فرهنگ و گردشگری اقدام می شود. یافته های عملی این مطالعه نشان می دهد که بازسازی معماری این مناطق در مقیاس خرد و کلان، و احیاء فعالیت زیستی شهرهای قبله، لاهیج و خینالیق، و همچنین اضافه کردن امکاناتی نظیر هتل و استراحتگاه خانوادگی، می توانددستیابی به فرصت های گردشگری بین المللی را ممکن سازد.

Keywords:

ارزش های معماری , معماری تاریخی , کشور آذربایجان , شهرهای قبله , لاهیج و خینالیق , شهرهای گردشگری.